Latest News

Singapore ranked fourth in a list of 30 countries and territories with the most tourists per square mile and was the only Southeast Asian country to appear in the ranking.

• Singapore xếp hạng thứ tư trong danh sách 30 quốc gia và vùng lãnh thổ có lượng khách du lịch nhiều nhất tính trên mỗi dặm vuông và là quốc gia Đông Nam Á duy nhất xuất hiện trong bảng xếp hạng này.

The city state with 276 square miles has 45,043 tourists per square mile, according to the Telegraph Travel analysis of the United Nations World Tourism Organization (UNTWO)'s global tourism statistics.

• Theo phân tích của Telegraph Travel từ số liệu thống kê du lịch toàn cầu của Tổ chức Du lịch Thế giới Liên Hợp Quốc (UNTWO), quốc đảo với diện tích 276 dặm vuông có 45.043 khách du lịch trên mỗi dặm vuông.

Singapore records annual visitors at 12.4 million.

• Singapore ghi nhận lượng khách hàng năm là 12,4 triệu người.

Known for its meticulous urban planning and famously strict regulations against littering, Singapore is always rated one of the world's cleanest cities.

• Nổi tiếng với quy hoạch đô thị tỉ mỉ và các quy định nghiêm ngặt về việc xả rác, Singapore luôn được đánh giá là một trong những thành phố sạch nhất thế giới.

Thanks to its low crime rate and strict laws, Singapore has become one of most popular destinations in Southeast Asia.

• Nhờ tỷ lệ tội phạm thấp và luật pháp nghiêm ngặt, Singapore đã trở thành một trong những điểm đến phổ biến nhất ở Đông Nam Á.

Macau topped the list with 1.4 million tourists per square mile, followed by Monaco and Hong Kong.

• Macau đứng đầu danh sách với 1,4 triệu khách du lịch trên mỗi dặm vuông, tiếp theo là Monaco và Hong Kong.

Often voted the world's best airport by international organizations with modern infrastructure, this Asian air hub is home to the world's first airport butterfly garden.

• Thường được các tổ chức quốc tế bình chọn là sân bay tốt nhất thế giới với cơ sở hạ tầng hiện đại, trung tâm hàng không châu Á này là nơi có vườn bướm sân bay đầu tiên trên thế giới.

Reports that Neymar could inherit nearly US$1 billion from a Brazilian businessman have resurfaced even though the fortune's authenticity is still unverified.

• Những báo cáo rằng Neymar có thể thừa kế gần 1 tỷ đô la Mỹ từ một doanh nhân Brazil đã tái xuất hiện mặc dù tính xác thực của khối tài sản này vẫn chưa được xác minh.

Over the past week, social media has been flooded with posts claiming that a 31-year-old businessman from Porto Alegre, Brazil has passed away, leaving a fortune worth $1 billion to Neymar. The story, first reported in 2023, has once again captured the public's attention, this time at a much more viral scale.

• Trong tuần qua, mạng xã hội đã tràn ngập các bài đăng cho rằng một doanh nhân 31 tuổi từ Porto Alegre, Brazil đã qua đời, để lại một khối tài sản trị giá 1 tỷ đô la cho Neymar. Câu chuyện, lần đầu tiên được báo cáo vào năm 2023, một lần nữa thu hút sự chú ý của công chúng, lần này ở quy mô lan truyền mạnh mẽ hơn nhiều.

According to Celebrity Net Worth, a will exists, and it was registered at a Porto Alegre notary office in June 2023, naming Neymar as the sole heir. However, the actual fortune of this so-called billionaire has not been verified. It remains unclear whether the man has truly passed away or if he even exists.

• Theo Celebrity Net Worth, một di chúc đã tồn tại và được đăng ký tại một văn phòng công chứng ở Porto Alegre vào tháng 6 năm 2023, chỉ định Neymar là người thừa kế duy nhất. Tuy nhiên, khối tài sản thực sự của người được cho là tỷ phú này chưa được xác minh. Vẫn chưa rõ liệu người đàn ông này có thực sự qua đời hay thậm chí có tồn tại hay không.

Neymar at an award cermony in March 2025. Photo by Instagram/@neymarjr

• Neymar tại một lễ trao giải vào tháng 3 năm 2025. Ảnh từ Instagram/@neymarjr

The Brazilian Notary Association (Colegio Notarial do Brasil) has confirmed the authenticity of the will. Local media reported that the man, 31, who wished to remain anonymous, was single, has no children and was a longtime Neymar fan.

• Hiệp hội Công chứng Brazil (Colegio Notarial do Brasil) đã xác nhận tính xác thực của di chúc. Truyền thông địa phương báo cáo rằng người đàn ông 31 tuổi này, người muốn giữ danh tính, độc thân, không có con và là một fan hâm mộ lâu năm của Neymar.

In interviews with Metropoles, he explained that his decision was driven by admiration for Neymar and the lack of a direct heir. He felt like the Brazilian football star was the only reliable choice. Despite attempting to contact Neymar’s team, he received no response.

• Trong các cuộc phỏng vấn với Metropoles, anh ta giải thích rằng quyết định của mình được thúc đẩy bởi sự ngưỡng mộ đối với Neymar và sự thiếu vắng một người thừa kế trực tiếp. Anh ta cảm thấy ngôi sao bóng đá Brazil là sự lựa chọn đáng tin cậy duy nhất. Mặc dù đã cố gắng liên lạc với đội ngũ của Neymar, anh ta không nhận được phản hồi nào.

More than two years later, the story has gone viral after being mentioned on a Brazilian TV show, sparking widespread debates across social media and coverage from outlets.

• Hơn hai năm sau, câu chuyện đã trở nên lan truyền sau khi được nhắc đến trên một chương trình truyền hình Brazil, gây ra các cuộc tranh luận rộng rãi trên mạng xã hội và được các phương tiện truyền thông đưa tin.

Despite the existence of the will, there is no evidence proving the businessman owns assets worth $1 billion. Brazilian newspaper Tribuna de Minas emphasized that there is no official evidence that Neymar will receive that amount of money.

• Mặc dù có sự tồn tại của di chúc, không có bằng chứng nào chứng minh doanh nhân này sở hữu tài sản trị giá 1 tỷ đô la. Báo chí Brazil Tribuna de Minas nhấn mạnh rằng không có bằng chứng chính thức nào cho thấy Neymar sẽ nhận được khoản tiền đó.

The Brazilian star currently has a net worth of around $350 million.

• Ngôi sao Brazil hiện tại có giá trị tài sản ròng khoảng 350 triệu đô la.

Life expectancy has increased by 30 years in the last 60 and now averages 74.7 years, higher than the global average, but people are living with more ailments.

• Tuổi thọ trung bình đã tăng thêm 30 năm trong 60 năm qua và hiện nay trung bình là 74.7 năm, cao hơn mức trung bình toàn cầu, nhưng người dân lại sống với nhiều bệnh tật hơn.

In mid-August, 80-year-old Hanh and other alumni of the Chemistry Department, now the Hanoi National University, aged between 77 and 82, returned to their alma mater for a reunion.

• Giữa tháng 8, bà Hạnh 80 tuổi cùng các cựu sinh viên Khoa Hoá học, nay là Đại học Quốc gia Hà Nội, từ 77 đến 82 tuổi, đã trở về trường xưa để họp mặt.

With silver hair and some using walking aids, they gathered to meet old friends, share memories and reflect on their youth.

• Với mái tóc bạc trắng và một số người phải sử dụng dụng cụ hỗ trợ đi lại, họ tụ họp để gặp lại bạn bè cũ, chia sẻ kỷ niệm và hồi tưởng về thời thanh xuân.

Hanh says her class had more than 80 students, who grew up and studied during challenging times.

• Bà Hạnh cho biết lớp của bà có hơn 80 sinh viên, lớn lên và học tập trong những thời kỳ khó khăn.

The tradition of reunions has been maintained for decades, but each year fewer attend as some pass away and others suffer from health issues.

• Truyền thống họp mặt đã được duy trì trong nhiều thập kỷ, nhưng mỗi năm số người tham dự càng ít đi vì một số người qua đời và những người khác gặp vấn đề về sức khỏe.

In the 1960s, when Hanh graduated, the average life expectancy for Vietnamese was around 45 years.

• Vào những năm 1960, khi bà Hạnh tốt nghiệp, tuổi thọ trung bình của người Việt Nam khoảng 45 năm.

In 2024, the General Statistics Office (GSO) reported it had increased to 74.7 years, more than two years higher than the global average.

• Năm 2024, Tổng cục Thống kê (GSO) báo cáo tuổi thọ trung bình đã tăng lên 74.7 năm, cao hơn hơn hai năm so với mức trung bình toàn cầu.

In the past, wars, famines and diseases and high infant mortality rates due to lack of access to healthcare lowered the life expectancy rate.

• Trong quá khứ, chiến tranh, nạn đói và bệnh tật cùng tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh cao do thiếu tiếp cận với dịch vụ y tế đã làm giảm tuổi thọ trung bình.

The crude death rate (which measures the total number of deaths in a population over a given period, usually a year) in 1960-1965 was 21%, but decreased to 5.6% by 2024.

• Tỷ lệ chết thô (đo lường số ca tử vong trong một dân số trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm) từ năm 1960-1965 là 21%, nhưng giảm xuống còn 5.6% vào năm 2024.

After the war ended, living conditions improved, society developed and public awareness of health grew.

• Sau khi chiến tranh kết thúc, điều kiện sống được cải thiện, xã hội phát triển và nhận thức về y tế tăng lên.

Rapid advancements in medicine and enhanced healthcare and better access to it also helped increase life expectancy.

• Sự tiến bộ nhanh chóng trong y học và cải thiện dịch vụ chăm sóc sức khỏe cùng với việc tiếp cận tốt hơn cũng đã giúp tăng tuổi thọ.

Vietnamese women live around five years longer than men; in 2024 their average lifespans were 77.3 and 72.3 years.

• Phụ nữ Việt Nam sống lâu hơn nam giới khoảng năm năm; vào năm 2024, tuổi thọ trung bình của họ là 77.3 và 72.3 năm.

Life expectancy also varies by region, with areas such as the Central Highlands and northern mountainous regions averaging 72-72.8 years and the southeast, Red River Delta and Mekong Delta having higher lifespans of 75.7-76.5 years.

• Tuổi thọ cũng thay đổi theo khu vực, với các vùng như Tây Nguyên và các vùng núi phía Bắc có tuổi thọ trung bình từ 72-72.8 năm và khu vực đông nam, đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long có tuổi thọ cao hơn từ 75.7-76.5 năm.

In major cities like Ho Chi Minh City, Hanoi, and Da Nang, the average life expectancy exceeds 76 years, benefiting from economic development, better healthcare services and frequent health checkups.

• Tại các thành phố lớn như TP.HCM, Hà Nội và Đà Nẵng, tuổi thọ trung bình vượt quá 76 năm, nhờ vào sự phát triển kinh tế, dịch vụ y tế tốt hơn và kiểm tra sức khỏe thường xuyên.

In contrast, remotes areas with lower living standards and limited healthcare access have lower life expectancy rates.

• Ngược lại, các vùng xa xôi với tiêu chuẩn sống thấp hơn và hạn chế tiếp cận dịch vụ y tế có tuổi thọ thấp hơn.

Living longer but not healthier

• Sống lâu hơn nhưng không khỏe mạnh hơn

Professor Dr. Nguyen Dinh Cu, former director of the Institute of Population and Social Issues at the National Economics University in Hanoi and an expert in population studies, says while Vietnam's average life expectancy is higher than the global average, the healthy life expectancy is lower.

• Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và Các vấn đề xã hội tại Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội và là chuyên gia về dân số học, cho biết mặc dù tuổi thọ trung bình của người Việt Nam cao hơn mức trung bình toàn cầu, nhưng tuổi thọ khỏe mạnh lại thấp hơn.

He said in 2019, a 60-year-old man in Vietnam could expect to live an additional 12.9 healthy years, while a woman could expect 16.4 years, compared to 14.8 and 16.6 years globally.

• Ông cho biết năm 2019, một người đàn ông 60 tuổi ở Việt Nam có thể mong đợi sống thêm 12.9 năm khỏe mạnh, trong khi phụ nữ có thể mong đợi 16.4 năm, so với 14.8 và 16.6 năm trên toàn cầu.

Many seniors live with multiple health problems. Studies have found 48.5% of elderly people suffer from arthritis, nerve pain or rheumatism, 41% have hypertension, 30.3% have chronic back pain and 18.8% suffer from digestive disorders.

• Nhiều người cao tuổi sống với nhiều vấn đề sức khỏe. Các nghiên cứu đã phát hiện 48.5% người già bị viêm khớp, đau dây thần kinh hoặc thấp khớp, 41% bị cao huyết áp, 30.3% bị đau lưng mãn tính và 18.8% mắc các vấn đề tiêu hóa.

Many also have unhealthy lifestyles, including drinking or smoking excessively.

• Nhiều người cũng có lối sống không lành mạnh, bao gồm uống rượu hoặc hút thuốc quá mức.

There are several factors contributing to the large number of years living with disease in Vietnam, including poor nutrition, unhealthy lifestyles, pollution, and the rise of lifestyle diseases like cardiovascular issues, cancer and diabetes.

• Có nhiều yếu tố góp phần vào số năm sống với bệnh tật cao ở Việt Nam, bao gồm dinh dưỡng kém, lối sống không lành mạnh, ô nhiễm và sự gia tăng các bệnh lối sống như vấn đề tim mạch, ung thư và tiểu đường.

Le Thanh Dung, director of the Ministry of Health's population department, says by 2038 one in every five Vietnamese will be over 60, making up 20% of the population.

• Lê Thanh Dũng, Giám đốc Vụ Dân số của Bộ Y tế, cho biết đến năm 2038, cứ năm người Việt Nam thì sẽ có một người trên 60 tuổi, chiếm 20% dân số.

The GSO forecasts Vietnam will have 17.2 million elderly people by 2030 and 27 million by 2049.

• GSO dự báo Việt Nam sẽ có 17.2 triệu người cao tuổi vào năm 2030 và 27 triệu vào năm 2049.

Vietnam has a traditional culture of "the young rely on their parents, and the elderly rely on their children," and most seniors follow it, living with their children.

• Việt Nam có văn hóa truyền thống "trẻ cậy cha mẹ, già cậy con cháu", và hầu hết người cao tuổi đều sống cùng con cháu.

But this trend is decreasing now that their numbers are increasing while those who have reached the age of having their own families decided to have only one child or not to get married at all, meaning there are less and less younger people to take care of the elderly.

• Nhưng xu hướng này đang giảm dần khi số người già ngày càng tăng trong khi những người đã đến tuổi lập gia đình quyết định chỉ có một con hoặc không kết hôn, dẫn đến số người trẻ để chăm sóc người già ngày càng ít đi.

Many families across Vietnam have seen stark generational shifts in the past decade.

• Nhiều gia đình trên khắp Việt Nam đã chứng kiến những sự thay đổi thế hệ rõ rệt trong thập kỷ qua.

These changes, starting in individual families, have rippled out to transform society, particularly in terms of population trends.

• Những thay đổi này, bắt đầu từ các gia đình cá nhân, đã lan ra để thay đổi xã hội, đặc biệt là về xu hướng dân số.

According to the GSO, in 2009 some 18% of elderly people lived alone or with just their spouse, and this figure had increased to 27% by 2019.

• Theo GSO, năm 2009, khoảng 18% người cao tuổi sống một mình hoặc chỉ với vợ/chồng, và con số này đã tăng lên 27% vào năm 2019.

This means care of elderly people will become challenging.

• Điều này có nghĩa là việc chăm sóc người cao tuổi sẽ trở nên thách thức.

Given the demographic challenges, experts recommend updating the elderly healthcare system to include long-term care, comprehensive support and improved quality of life.

• Trước những thách thức về dân số, các chuyên gia khuyến nghị cập nhật hệ thống chăm sóc sức khỏe người cao tuổi để bao gồm chăm sóc dài hạn, hỗ trợ toàn diện và cải thiện chất lượng cuộc sống.

This includes establishing programs for training geriatric doctors and developing young healthcare professionals.

• Điều này bao gồm việc thiết lập các chương trình đào tạo bác sĩ lão khoa và phát triển các chuyên gia y tế trẻ.

Nguyen Trung Anh, director of the National Geriatric Hospital in Hanoi, called for developing specialist medical professionals in geriatric care and related fields for the prevention, treatment and management of chronic conditions such as dementia, Parkinson's disease, cardiovascular diseases, and musculoskeletal disorders.

• Nguyễn Trung Anh, Giám đốc Bệnh viện Lão khoa Quốc gia tại Hà Nội, kêu gọi phát triển các chuyên gia y tế chuyên sâu trong lĩnh vực chăm sóc lão khoa và các lĩnh vực liên quan để phòng ngừa, điều trị và quản lý các bệnh mãn tính như chứng mất trí, bệnh Parkinson, bệnh tim mạch và rối loạn cơ xương khớp.

Recently, the Ministry of Health proposed offering scholarships and tuition support for students studying geriatrics to develop a skilled workforce for elderly care.

• Gần đây, Bộ Y tế đã đề xuất cung cấp học bổng và hỗ trợ học phí cho sinh viên học chuyên ngành lão khoa để phát triển lực lượng lao động có kỹ năng cho việc chăm sóc người cao tuổi.

To address the aging of the population, the ministry also proposed policies such as government-sponsored health insurance for elderly people who do not have it. Currently, about 5% of seniors lack health insurance.

• Để giải quyết vấn đề dân số già, bộ cũng đề xuất các chính sách như bảo hiểm y tế do nhà nước tài trợ cho người cao tuổi không có bảo hiểm. Hiện tại, khoảng 5% người cao tuổi không có bảo hiểm y tế.

For Hanh, despite living with her children, she believes in being "independent" as she has a pension and health insurance and works hard to maintain her health.

• Đối với bà Hạnh, mặc dù sống cùng con cháu, bà tin vào việc "tự lập" vì bà có lương hưu và bảo hiểm y tế và làm việc chăm chỉ để duy trì sức khỏe.

She eats a balanced diet, has cut out salt, fat and sugar, exercises regularly, and takes supplements to compensate for possible deficiencies.

• Bà ăn uống cân bằng, cắt giảm muối, mỡ và đường, tập thể dục đều đặn và bổ sung các chất dinh dưỡng để bù đắp cho những thiếu hụt có thể xảy ra.

She also adheres to prescribed medications and attends checkups on schedule.

• Bà cũng tuân thủ việc dùng thuốc được kê đơn và đi kiểm tra sức khỏe đúng lịch.

"I hope to participate in reunions and meet my old friends for many more years, to live a happy, healthy and fulfilling old age," she says.

• "Tôi hy vọng sẽ tham gia các buổi họp mặt và gặp gỡ bạn bè cũ trong nhiều năm nữa, để sống một tuổi già hạnh phúc, khỏe mạnh và viên mãn," bà nói.

Hollywood's rising actress Sydney Sweeney revealed she endured multiple beatings while filming a biopic about boxing legend Christy Martin, a role that required her to gain more than 13 kg.

• Nữ diễn viên đang nổi của Hollywood, Sydney Sweeney, tiết lộ cô đã chịu đựng nhiều trận đòn trong khi quay phim tiểu sử về huyền thoại quyền anh Christy Martin, một vai diễn yêu cầu cô phải tăng hơn 13 kg.

Sydney Sweeney gained 13 kg to portray boxing legend Christy Martin. Photo by Instagram/@sydney_sweeney

• Sydney Sweeney tăng 13 kg để đóng vai huyền thoại quyền anh Christy Martin. Ảnh từ Instagram/@sydney_sweeney

The biopic, named "Christy", began shooting in September 2024 and is set to premiere at the Toronto International Film Festival in September 2025.

• Bộ phim tiểu sử, tên là "Christy", bắt đầu quay vào tháng 9 năm 2024 và dự kiến sẽ ra mắt tại Liên hoan phim Quốc tế Toronto vào tháng 9 năm 2025.

In the film, directed by David Michod, Sweeney portrays Christy Martin, the famed American boxer who survived a violent knife and gun attack by her husband and trainer, played by Ben Foster.

• Trong phim, do David Michod đạo diễn, Sweeney vào vai Christy Martin, võ sĩ quyền anh nổi tiếng của Mỹ, người sống sót sau một cuộc tấn công bằng dao và súng của chồng và huấn luyện viên của cô, do Ben Foster thủ vai.

After it all, Martin publicly came out as gay and later married her former rival, Lisa Holewyne.

• Sau tất cả, Martin công khai mình là người đồng tính và sau đó kết hôn với đối thủ cũ của cô, Lisa Holewyne.

Sweeney had to take part in real-life combat during filming. While reenacting Martin's 2003 fight against Laila Ali, the daughter of Muhammad Ali, she suffered bruises and a punch that left her with a black eye.

• Sweeney phải tham gia vào các trận đấu thực tế trong quá trình quay phim. Khi tái hiện trận đấu của Martin năm 2003 với Laila Ali, con gái của Muhammad Ali, cô đã bị bầm tím và nhận một cú đấm khiến mắt cô bị bầm đen.

"I was getting pummeled," Sweeney told Variety. "They were holding ice packs to my face in between takes. I was getting knocked up. I had some gnarly bruises after that. I'd wrap after a 12-hour shoot and then I'd go train for another two hours. That whole week was grueling."

• "Tôi đã bị đánh đập," Sweeney nói với Variety. "Họ phải chườm đá lên mặt tôi giữa các lần quay. Tôi bị đánh bầm dập. Tôi có nhiều vết bầm tím sau đó. Tôi kết thúc sau 12 giờ quay phim và sau đó tôi tập luyện thêm hai giờ nữa. Cả tuần đó thật khắc nghiệt."

To fully embody the character, Sweeney underwent a dramatic transformation: she wore a dark wig, brown contact lenses, gained over 13 kg and trained for three months under a boxing coach while following a special diet, including a lot of Smuckers, PB and J sandwiches, milkshakes, protein shakes and supplements.

• Để hoàn toàn hóa thân vào nhân vật, Sweeney đã trải qua một sự biến đổi đáng kể: cô đeo tóc giả màu đen, kính áp tròng màu nâu, tăng hơn 13 kg và tập luyện ba tháng dưới sự hướng dẫn của một huấn luyện viên quyền anh trong khi tuân theo một chế độ ăn đặc biệt, bao gồm nhiều bánh sandwich Smuckers, PB và J, sữa lắc, protein lắc và các loại thực phẩm bổ sung.

Sydney Sweeney during a film premiere in London on June 11, 2025. Photo by Instagram/@sydney_sweeney

• Sydney Sweeney tại buổi ra mắt phim ở London vào ngày 11 tháng 6 năm 2025. Ảnh từ Instagram/@sydney_sweeney

Early reviews from critics have been positive, with Sweeney being predicted as a potential Oscar contender.

• Những đánh giá ban đầu từ các nhà phê bình đã tích cực, với việc Sweeney được dự đoán là một ứng cử viên tiềm năng cho giải Oscar.

Christy Martin, who retired in 2012 and now works as an organizer and motivational speaker, visited the set to encourage Sweeney.

• Christy Martin, người đã nghỉ hưu vào năm 2012 và hiện làm công tác tổ chức và diễn giả động lực, đã đến thăm trường quay để động viên Sweeney.

"I'm just glad that Christy’s story is out there," Sweeney said.

• "Tôi chỉ vui mừng vì câu chuyện của Christy đã được kể lại," Sweeney nói.

Sweeney, 27, was born in Washington to a lawyer mother and medical professional father. She has been passionate about acting since childhood. Sweeney began taking roles at age 12 and gained international recognition in 2022 with roles in series like "Euphoria" and "The White Lotus", earning two Emmy nominations.

• Sweeney, 27 tuổi, sinh ra tại Washington trong một gia đình có mẹ là luật sư và cha là chuyên gia y tế. Cô đam mê diễn xuất từ khi còn nhỏ. Sweeney bắt đầu nhận vai diễn từ năm 12 tuổi và nổi tiếng quốc tế vào năm 2022 với các vai diễn trong series như "Euphoria" và "The White Lotus", giành được hai đề cử Emmy.

Other notable roles of Sweeney included Eden Spencer in the second season of "The Handmaid's Tale" (2018) and "The Voyeurs" (2020). In 2021, AP recognized her as one of the breakthrough stars in the entertainment industry. She also starred in successful box office projects like "Anyone But You" (2023) and "Madame Web" (2024).

• Những vai diễn đáng chú ý khác của Sweeney bao gồm Eden Spencer trong mùa thứ hai của "The Handmaid's Tale" (2018) và "The Voyeurs" (2020). Năm 2021, AP công nhận cô là một trong những ngôi sao đột phá trong ngành giải trí. Cô cũng tham gia các dự án thành công tại phòng vé như "Anyone But You" (2023) và "Madame Web" (2024).

Singapore has seen a sharp rise in youth shoplifting, with psychologists attributing the trend to peer pressure, thrill-seeking, and the influence of social media.

• Singapore đã chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ trong việc ăn cắp vặt ở thanh thiếu niên, với các nhà tâm lý học cho rằng xu hướng này bắt nguồn từ áp lực bạn bè, tìm kiếm cảm giác mạnh và ảnh hưởng của mạng xã hội.

Shoplifting is now one of the most common offenses among young people and accounts for the largest share of physical crime cases involving youth, according to the "Mid-Year Crime Brief 2025" released in late August by the Singapore Police Force.

• Theo "Báo cáo Tội phạm Nửa năm 2025" do Lực lượng Cảnh sát Singapore công bố vào cuối tháng 8, ăn cắp vặt hiện là một trong những hành vi phạm tội phổ biến nhất trong giới trẻ và chiếm tỷ lệ lớn nhất trong các vụ án tội phạm thể chất liên quan đến thanh niên.

Arrests of youths aged 10–19 for shop theft rose 41.1%, from 192 in the first half of last year to 271 in the first half of this year.

• Số vụ bắt giữ thanh thiếu niên từ 10–19 tuổi vì ăn cắp vặt đã tăng 41,1%, từ 192 vụ trong nửa đầu năm ngoái lên 271 vụ trong nửa đầu năm nay.

Psychologists explained that adolescents are neurologically more sensitive to reward and excitement, making them more likely to engage in risky behavior, according to Channel News Asia (CNA).

• Các nhà tâm lý học giải thích rằng thanh thiếu niên nhạy cảm hơn về mặt thần kinh đối với phần thưởng và sự hứng thú, khiến họ có xu hướng tham gia vào các hành vi rủi ro nhiều hơn, theo Channel News Asia (CNA).

During adolescence, the brain’s reward system, which motivates and reinforces pleasurable behaviors, is "highly sensitive", making teens more inclined to choose activities that "feel good or fun," Vivien Yang, an educational and child psychologist at Bloom Child Psychology, told CNA.

• Trong giai đoạn thanh thiếu niên, hệ thống phần thưởng của não bộ, hệ thống thúc đẩy và củng cố các hành vi mang lại sự dễ chịu, "rất nhạy cảm", khiến các thanh thiếu niên có xu hướng chọn các hoạt động "cảm thấy tốt hoặc vui vẻ", Vivien Yang, một nhà tâm lý học giáo dục và trẻ em tại Bloom Child Psychology, nói với CNA.

More than half of the shop theft cases involved losses below $50. Commonly stolen items include food and beverages, alcoholic drinks, and personal care products. The retail outlet with the most reported cases recorded 36 incidents in the first half of 2025, the police said.

• Hơn một nửa số vụ ăn cắp vặt liên quan đến thiệt hại dưới 50 đô la. Các mặt hàng thường bị đánh cắp bao gồm thực phẩm và đồ uống, đồ uống có cồn và các sản phẩm chăm sóc cá nhân. Cửa hàng bán lẻ có số vụ báo cáo nhiều nhất đã ghi nhận 36 vụ trong nửa đầu năm 2025, cảnh sát cho biết.

In one specific case shared with the CNA, a teenage boy stole some bottles of drinks from a store near his school but they were not for him. He told his psychologist that he was stealing them to give others with hope that they would accept him as their friends.

• Trong một trường hợp cụ thể được chia sẻ với CNA, một cậu bé tuổi teen đã ăn cắp một vài chai đồ uống từ cửa hàng gần trường nhưng không phải để cho mình. Cậu bé nói với nhà tâm lý học của mình rằng cậu ăn cắp chúng để tặng cho người khác với hy vọng họ sẽ chấp nhận cậu làm bạn.

Social media has also emerged as a powerful influence. In 2021, a TikTok challenge went viral in Singapore, where participants showcased items they had stolen from schools, resulting in investigations into two teenagers.

• Mạng xã hội cũng nổi lên như một ảnh hưởng mạnh mẽ. Năm 2021, một thử thách trên TikTok đã lan truyền rộng rãi ở Singapore, nơi những người tham gia khoe các món đồ họ đã ăn cắp từ trường học, dẫn đến việc điều tra hai thanh thiếu niên.

In Singapore, penalties for theft range from fines and up to three years' imprisonment for minor offences, to harsher punishments such as caning and up to 10 years' imprisonment for robbery, depending on the severity and nature of the crime.

• Tại Singapore, hình phạt cho tội trộm cắp dao động từ tiền phạt và đến ba năm tù giam cho các tội nhẹ, đến các hình phạt nặng hơn như đánh roi và lên đến mười năm tù giam cho tội cướp, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và tính chất của tội phạm.

GAM Esports has expressed their wish to face Taiwanese team CTBC Flying Oyster (CFO) in the final match of the League of Legends Championship Pacific (LCP) 2025 in Da Nang.

• GAM Esports đã bày tỏ mong muốn đối đầu với đội tuyển Đài Loan CTBC Flying Oyster (CFO) trong trận chung kết Giải vô địch Liên Minh Huyền Thoại Thái Bình Dương (LCP) 2025 tại Đà Nẵng.

TK Nguyen, the representative and manager of GAM Esports, said the team's journey at LCP 2025 so far has gone according to expectations. He emphasized that GAM respects all opponents, especially domestic rivals. However, facing CFO and other international teams on home soil will give them the chance to gain experience and learn. Every match, he added, strengthens their determination to claim victory.

• TK Nguyễn, đại diện và quản lý của GAM Esports, cho biết hành trình của đội tại LCP 2025 cho đến nay đã diễn ra theo đúng kỳ vọng. Anh nhấn mạnh rằng GAM tôn trọng tất cả các đối thủ, đặc biệt là các đối thủ trong nước. Tuy nhiên, đối đầu với CFO và các đội quốc tế khác trên sân nhà sẽ cho họ cơ hội tích lũy kinh nghiệm và học hỏi. Mỗi trận đấu, anh thêm vào, đều củng cố quyết tâm của họ để giành chiến thắng.

TK Nguyen, manager of GAM Esports. Photo courtesy of TK

• TK Nguyễn, quản lý của GAM Esports. Ảnh do TK cung cấp

Assessing their rivals, TK said international teams such as CFO and PSG Talon are highly disciplined in both training and lifestyle. TSW is the only team to have defeated CFO, while MVKE stands out with a coaching staff rich in experience. "These challenges only reinforce our determination to become champions," he stressed.

• Đánh giá về các đối thủ, TK cho biết các đội quốc tế như CFO và PSG Talon có kỷ luật cao cả trong luyện tập lẫn lối sống. TSW là đội duy nhất đã đánh bại CFO, trong khi MVKE nổi bật với ban huấn luyện giàu kinh nghiệm. "Những thử thách này chỉ làm tăng thêm quyết tâm của chúng tôi để trở thành nhà vô địch," anh nhấn mạnh.

If they make it to the final, GAM's goal is to meet CFO, a team they have yet to beat this season. Achieving this milestone at home, in front of thousands of Vietnamese fans, would be a historic moment. Their strategy remains the same: thorough preparation, adapting to the pace and intensity of the match, and never giving up.

• Nếu lọt vào trận chung kết, mục tiêu của GAM là gặp CFO, đội mà họ chưa đánh bại trong mùa giải này. Đạt được cột mốc này trên sân nhà, trước hàng nghìn người hâm mộ Việt Nam, sẽ là một khoảnh khắc lịch sử. Chiến lược của họ vẫn không thay đổi: chuẩn bị kỹ lưỡng, thích nghi với tốc độ và cường độ của trận đấu, và không bao giờ bỏ cuộc.

To prepare for the tournament, GAM has invested not only in technical training but also in physical and mental conditioning. Players maintain a daily practice routine, analyze VODs, and follow the evolving meta while focusing on nutrition and recovery. One of GAM's "trump cards" this season is a training partnership with one of South Korea's top teams.

• Để chuẩn bị cho giải đấu, GAM đã đầu tư không chỉ vào việc huấn luyện kỹ thuật mà còn vào điều kiện thể chất và tinh thần. Các tuyển thủ duy trì lịch trình luyện tập hàng ngày, phân tích video trận đấu, và theo dõi meta game trong khi tập trung vào dinh dưỡng và hồi phục. Một trong những "át chủ bài" của GAM mùa này là hợp tác huấn luyện với một trong những đội hàng đầu Hàn Quốc.

TK with GAM's team members. Photo courtesy of GAM

• TK cùng các thành viên của GAM. Ảnh do GAM cung cấp

On the organizational side, GAM has upgraded its Gaming House in New Taipei City, located just 2 km from the LCP arena. The facility meets international standards in training, nutrition, and recovery. With support from partners such as FPT Telecom, Vietjet, Monster Energy, and Logitech, the players are provided optimal conditions to perform at their peak.

• Về mặt tổ chức, GAM đã nâng cấp Gaming House của mình tại Tân Bắc, cách đấu trường LCP chỉ 2 km. Cơ sở vật chất đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về huấn luyện, dinh dưỡng, và hồi phục. Với sự hỗ trợ từ các đối tác như FPT Telecom, Vietjet, Monster Energy, và Logitech, các tuyển thủ được cung cấp điều kiện tối ưu để thi đấu ở đỉnh cao.

According to GAM, the LCP is becoming one of the world's most competitive tournaments, where "every matchup feels like a playoff." The team's ambition is not only to participate but to dominate, proving that Vietnam can compete at the highest level globally. "Our journey begins in Da Nang, with the ultimate destination being the World Championship in China," TK emphasized.

• Theo GAM, LCP đang trở thành một trong những giải đấu cạnh tranh nhất thế giới, nơi "mỗi trận đấu đều như một trận playoff." Tham vọng của đội không chỉ là tham gia mà còn là thống trị, chứng minh rằng Việt Nam có thể cạnh tranh ở cấp độ cao nhất toàn cầu. "Hành trình của chúng tôi bắt đầu tại Đà Nẵng, với đích đến cuối cùng là Giải vô địch Thế giới tại Trung Quốc," TK nhấn mạnh.

Beyond preparation and facilities, the passionate support of home fans is also a vital factor. TK recalled how last year in Ho Chi Minh City, 2,000 fans chanted GAM's name. This year, he hopes to see an even larger scene at Tien Son Sports Arena in Da Nang. For GAM, what they pursue at LCP is not only the honor and achievements of the team but also Vietnam's position on the global esports map.

• Ngoài sự chuẩn bị và cơ sở vật chất, sự ủng hộ nhiệt tình của người hâm mộ trong nước cũng là yếu tố quan trọng. TK nhớ lại cách năm ngoái tại TP.HCM, 2.000 người hâm mộ đã hô vang tên GAM. Năm nay, anh hy vọng sẽ thấy một cảnh tượng lớn hơn tại Nhà thi đấu Thể dục Thể thao Tiên Sơn ở Đà Nẵng. Đối với GAM, những gì họ theo đuổi tại LCP không chỉ là vinh quang và thành tích của đội mà còn là vị thế của Việt Nam trên bản đồ esports toàn cầu.

GAM's team members at EWC 2025. Photo courtesy of GAM

• Các thành viên của GAM tại EWC 2025. Ảnh do GAM cung cấp

After LCP 2025, GAM's short-term goal is to break into the Top 8 at the World Championship, while also expanding into other game titles and developing the "GAM Changers" podcast. The platform will share stories of players, entrepreneurs, and leaders across the region. In the long run, the team aims to build a community movement that inspires younger generations through esports.

• Sau LCP 2025, mục tiêu ngắn hạn của GAM là lọt vào Top 8 tại Giải vô địch Thế giới, đồng thời mở rộng sang các tựa game khác và phát triển podcast "GAM Changers". Nền tảng này sẽ chia sẻ câu chuyện của các tuyển thủ, doanh nhân và lãnh đạo trong khu vực. Về lâu dài, đội hướng đến xây dựng một phong trào cộng đồng truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ thông qua esports.

"Our mission has never changed: to rise, unite, and elevate Vietnam on the global esports map. Da Nang is just the beginning of a journey to make history," TK Nguyen said.

• "Sứ mệnh của chúng tôi chưa bao giờ thay đổi: vươn lên, đoàn kết và nâng tầm Việt Nam trên bản đồ esports toàn cầu. Đà Nẵng chỉ là khởi đầu của một hành trình làm nên lịch sử," TK Nguyễn chia sẻ.

Seating map with ticket prices. Photo courtesy of LCP

• Sơ đồ chỗ ngồi với giá vé. Ảnh do LCP cung cấp

The League of Legends Championship Pacific (LCP 2025) is the largest tournament ever held in Da Nang, gathering top teams from across the Asia-Pacific region. Launched in 2025 by Riot Games and Carry International, it replaces the VCS (Vietnam), PCS (Taipei), and LJL (Japan), bringing together eight of the region's best teams from Vietnam, Hong Kong, Taiwan, Japan, and Australia.

• Giải vô địch Liên Minh Huyền Thoại Thái Bình Dương (LCP 2025) là giải đấu lớn nhất từng được tổ chức tại Đà Nẵng, quy tụ các đội hàng đầu từ khắp khu vực Châu Á-Thái Bình Dương. Ra mắt năm 2025 bởi Riot Games và Carry International, giải đấu thay thế VCS (Việt Nam), PCS (Đài Bắc) và LJL (Nhật Bản), quy tụ tám đội xuất sắc nhất khu vực từ Việt Nam, Hong Kong, Đài Loan, Nhật Bản và Úc.

The Finals Weekend will take place at Tien Son Sports Arena on Sept. 20-21, 2025. Tickets are now available both individually and in combo packages with various promotions. Alongside the matches, LCP 2025 will also feature a cosplay contest and fan interactions.

• Chung kết cuối tuần sẽ diễn ra tại Nhà thi đấu Thể dục Thể thao Tiên Sơn vào ngày 20-21 tháng 9 năm 2025. Vé hiện đã có sẵn cả theo từng cá nhân và gói combo với nhiều khuyến mãi khác nhau. Bên cạnh các trận đấu, LCP 2025 cũng sẽ có cuộc thi cosplay và tương tác với người hâm mộ.

Purchase LCP 2025 tickets here.

• Mua vé LCP 2025 tại đây.

The prices of cabbage longan, which got the name thanks to its unique flesh with layers like cabbage leaves, have plunged to a five-year low due to oversupply.

• Giá nhãn bắp cải, loại trái cây có tên gọi nhờ phần thịt có các lớp như lá bắp cải, đã giảm xuống mức thấp nhất trong năm năm do nguồn cung quá nhiều.

In HCMC, the usually expensive fruit is now sold at VND45,000 (US$1.7) per kilogram, down 60% from a year ago.

• Tại TP.HCM, loại trái cây thường đắt đỏ này hiện đang được bán với giá 45.000 đồng (1,7 USD) mỗi kilogram, giảm 60% so với năm ngoái.

"Traders are buying in large volumes but only at low prices, making farmers struggle to break even," said Hanh, a farmer in the city.

• "Các thương lái đang mua với số lượng lớn nhưng chỉ với giá thấp, khiến nông dân gặp khó khăn trong việc hòa vốn," chị Hạnh, một nông dân ở thành phố, cho biết.

Cabbage longans in HCMC. Photo by VnExpress/Thi Ha

• Nhãn bắp cải ở TP.HCM. Ảnh: VnExpress/Thi Hà

Cabbage longans, originally from the Ba Ria – Vung Tau area, which is now part of HCMC, became popular in 2022 with prices at VND150,000 per kilogram, three times that of popular varieties.

• Nhãn bắp cải, có nguồn gốc từ khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu, hiện là một phần của TP.HCM, trở nên phổ biến vào năm 2022 với giá 150.000 đồng mỗi kilogram, gấp ba lần so với các loại nhãn phổ biến khác.

The fruit was sought after at the time thanks to its distinct sweetness and crisp texture.

• Trái cây này được ưa chuộng vào thời điểm đó nhờ vị ngọt đặc trưng và độ giòn.

Many customers would place orders weeks in advance.

• Nhiều khách hàng đã đặt hàng trước hàng tuần.

But prices have been dropping gradually as more farmers grew it and supply burgeoned.

• Nhưng giá đã giảm dần khi nhiều nông dân trồng loại nhãn này và nguồn cung tăng mạnh.

Nguyen Van Thanh, who owns 1.5 hectares of longan farms in HCMC, said his output this year is already 15 tons so far, 150% that of the whole of 2024.

• Nguyễn Văn Thành, người sở hữu 1,5 hecta trồng nhãn ở TP.HCM, cho biết sản lượng năm nay của anh đã đạt 15 tấn cho đến nay, tăng 150% so với cả năm 2024.

"I have large quantities to sell but prices are low. I have lost dozens of millions of dong." (VND10 million = US$379).

• "Tôi có số lượng lớn để bán nhưng giá lại thấp. Tôi đã mất hàng chục triệu đồng." (10 triệu đồng = 379 USD).

To address the oversupply issue, some provinces and cities are seeking to get permits for exports through official channels to China and to Japan and the U.S.

• Để giải quyết vấn đề dư cung, một số tỉnh và thành phố đang tìm cách xin giấy phép xuất khẩu qua các kênh chính thức sang Trung Quốc và sang Nhật Bản và Mỹ.

Phuoc Hai commune in HCMC has been fostering tourism packages that include visits to longan orchards, allowing visitors to admire and pick fruits.

• Xã Phước Hải ở TP.HCM đã phát triển các gói du lịch bao gồm các chuyến thăm vườn nhãn, cho phép du khách ngắm nhìn và hái trái cây.

Around 12 ha of longan orchards have adopted this model, generating steady incomes for their owners.

• Khoảng 12 hecta vườn nhãn đã áp dụng mô hình này, tạo ra thu nhập ổn định cho chủ vườn.

The HCMC Department of Agriculture and Environment has advised farmers to invest in post-harvest preservation to prevent the plunge in prices.

• Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM đã khuyến khích nông dân đầu tư vào công tác bảo quản sau thu hoạch để ngăn chặn giá giảm.

Supply of the fruit should be diversified across distribution channels, supported with branding and linked with enterprises to bring it to international markets, it added.

• Nguồn cung của trái cây nên được đa dạng hóa qua các kênh phân phối, hỗ trợ xây dựng thương hiệu và liên kết với doanh nghiệp để đưa ra thị trường quốc tế, sở này cho biết thêm.

Prime Minister Pham Minh Chinh has instructed the State Bank of Vietnam to increase oversight to detect and penalize hoarding of gold and manipulation to push up prices.

• Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tăng cường giám sát để phát hiện và xử phạt hành vi tích trữ vàng và thao túng để đẩy giá lên cao.

The central bank should also severely punish illegal trading that destabilizes the market, he said in a directive on Sunday.

• Ông cho biết trong một chỉ thị vào Chủ nhật rằng ngân hàng trung ương cũng nên trừng phạt nghiêm khắc các giao dịch bất hợp pháp gây mất ổn định thị trường.

Gold bars in a shop in Ho Chi Minh City, March 2025. Photo by VnExpress/Quynh Tran

• Vàng miếng trong một cửa hàng ở Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 3 năm 2025. Ảnh bởi VnExpress/Quỳnh Trân

He said it needs to closely monitor global and domestic prices and promptly take measures to stabilize the gold market, narrow the gap between overseas and Vietnamese prices and prevent negative impacts on exchange and interest rates.

• Ông nói cần theo dõi chặt chẽ giá cả toàn cầu và trong nước và nhanh chóng thực hiện các biện pháp ổn định thị trường vàng, thu hẹp khoảng cách giữa giá quốc tế và giá trong nước và ngăn chặn những tác động tiêu cực đến tỷ giá hối đoái và lãi suất.

Gold prices have risen relentlessly for more than two weeks now.

• Giá vàng đã tăng liên tục hơn hai tuần nay.

Saigon Jewelry Company gold bullion sold for VND131.5 million (US$4,978.42) per tael of 37.5 grams Monday morning, nearly 18% higher than global rates after the central bank halted sales of SJC gold bars as part of a switch to a new management mechanism.

• Sáng thứ Hai, vàng miếng của Công ty Vàng bạc Đá quý Sài Gòn được bán với giá 131,5 triệu đồng (4.978,42 USD) mỗi lượng 37,5 gram, cao hơn gần 18% so với giá thế giới sau khi ngân hàng trung ương ngừng bán vàng miếng SJC như một phần của việc chuyển sang cơ chế quản lý mới.

Phuong Mai was stunned when told she had to wait six months for an ovarian cyst exam and 18 months for surgery, a process that would take just one day in Vietnam.

• Phương Mai đã bị sốc khi được thông báo rằng cô phải chờ sáu tháng để khám u nang buồng trứng và 18 tháng để phẫu thuật, một quá trình mà ở Việt Nam chỉ mất một ngày.

The 49-year-old Vietnamese in Brussels, Belgium, was told the cyst was benign and safe to leave untreated for months.

• Người phụ nữ Việt Nam 49 tuổi ở Brussels, Bỉ, được thông báo rằng u nang là lành tính và an toàn để không cần điều trị trong nhiều tháng.

Mai moved to Belgium in 2005 after getting married. She only noticed the glacial pace of the European healthcare system when she was diagnosed with the cyst a year later.

• Mai chuyển đến Bỉ vào năm 2005 sau khi kết hôn. Cô chỉ nhận ra tốc độ chậm chạp của hệ thống chăm sóc sức khỏe châu Âu khi cô được chẩn đoán mắc u nang một năm sau đó.

She said every procedure, from routine check-ups to surgery, required appointments with waits ranging from months to years. Only emergencies were treated immediately.

• Cô nói rằng mọi thủ tục, từ kiểm tra định kỳ đến phẫu thuật, đều yêu cầu các cuộc hẹn với thời gian chờ đợi từ vài tháng đến vài năm. Chỉ có các trường hợp khẩn cấp mới được điều trị ngay lập tức.

She said requesting to see a doctor sooner costs twice as much. A regular visit costs about US$30, while a private or after-hours appointment tops US$60. Since her insurance did not cover the extra fees, she decided to wait.

• Cô nói rằng yêu cầu gặp bác sĩ sớm hơn sẽ tốn gấp đôi chi phí. Một lần khám thông thường tốn khoảng 30 USD, trong khi một cuộc hẹn tư nhân hoặc ngoài giờ sẽ tốn hơn 60 USD. Vì bảo hiểm của cô không bao gồm các khoản phí thêm, cô quyết định chờ đợi.

Her experience is common for Vietnamese living overseas, where long waits are standard. Some get medicines from Vietnam to treat themselves as most drugs are easy to buy, while in Belgium many require a prescription.

• Trải nghiệm của cô là phổ biến đối với người Việt sống ở nước ngoài, nơi thời gian chờ đợi dài là tiêu chuẩn. Một số người tự mua thuốc từ Việt Nam để tự điều trị vì hầu hết các loại thuốc dễ mua, trong khi ở Bỉ nhiều loại thuốc cần đơn thuốc.

A 2023 BioMed Central report found 70% of immigrants in Europe, primarily Asians, faced challenges and culture shock when seeking healthcare.

• Một báo cáo của BioMed Central năm 2023 cho thấy 70% người nhập cư ở châu Âu, chủ yếu là người châu Á, gặp khó khăn và sốc văn hóa khi tìm kiếm dịch vụ chăm sóc sức khỏe.

A 2025 Oxford Academic study found 22% of immigrants encountered at least one barrier to healthcare in Europe.

• Một nghiên cứu của Oxford Academic năm 2025 cho thấy 22% người nhập cư gặp ít nhất một rào cản khi tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe ở châu Âu.

The U.S. has similar problems. A report by U.S. health policy organization Kaiser Family Foundation and the Los Angeles Times newspaper said 84% of immigrants, including Vietnamese-Americans, were shocked and frustrated by U.S. healthcare costs and procedures.

• Mỹ cũng gặp vấn đề tương tự. Một báo cáo của tổ chức chính sách y tế Kaiser Family Foundation và tờ báo Los Angeles Times cho biết 84% người nhập cư, bao gồm người Mỹ gốc Việt, bị sốc và thất vọng bởi chi phí và thủ tục chăm sóc sức khỏe ở Mỹ.

Research by Dr. Huynh Wynn Tran, CEO of Wynn Medical Center Clinics in California, showed 50-60% of immigrants were confused when first navigating the U.S. healthcare system.

• Nghiên cứu của Tiến sĩ Huỳnh Wynn Tran, CEO của Wynn Medical Center Clinics ở California, cho thấy 50-60% người nhập cư bị bối rối khi lần đầu tiên tìm hiểu hệ thống chăm sóc sức khỏe ở Mỹ.

He was himself shocked when he first arrived in the U.S. in 1999, he said.

• Ông cũng từng bị sốc khi lần đầu tiên đến Mỹ vào năm 1999, ông nói.

Patients had to book appointments by phone or online, submit insurance details, and pick doctors within the network. He once had to wait three to four weeks to be seen by a family doctor, who was a former student of his.

• Bệnh nhân phải đặt cuộc hẹn qua điện thoại hoặc trực tuyến, cung cấp chi tiết bảo hiểm, và chọn bác sĩ trong mạng lưới. Ông từng phải chờ ba đến bốn tuần để được gặp một bác sĩ gia đình, người từng là học sinh cũ của ông.

In Vietnam, patients can visit hospitals or clinics, wait in line, and see a doctor the same day.

• Ở Việt Nam, bệnh nhân có thể đến bệnh viện hoặc phòng khám, xếp hàng và gặp bác sĩ trong cùng ngày.

Tran said he used to travel from Bac Lieu to HCMC for check-ups without making appointments.

• Tran nói rằng ông từng di chuyển từ Bạc Liêu đến TP.HCM để kiểm tra mà không cần đặt hẹn.

For Vietnamese living abroad, this is a major adjustment to make. It often takes weeks to see a family doctor and months to see a specialist. In the case of certain specialties, the wait can reach six months.

• Đối với người Việt sống ở nước ngoài, đây là một điều chỉnh lớn cần thực hiện. Thường mất vài tuần để gặp bác sĩ gia đình và vài tháng để gặp chuyên gia. Trong trường hợp một số chuyên ngành, thời gian chờ đợi có thể lên đến sáu tháng.

Tuyet Nhung, a Vietnamese student with disability, in Australia in Aug. 2025. Photo courtesy of Tuyet Nhung

• Tuyết Nhung, một sinh viên Việt Nam bị khuyết tật, ở Úc vào tháng 8 năm 2025. Ảnh do Tuyết Nhung cung cấp

The U.S. health insurance system adds to the challenge with its bewildering terms: managed health is insurance that controls medical costs and services, a deductible is the amount patients must pay before insurance covers expenses, prior authorization means approval is required beforehand from the insurer for availing certain services.

• Hệ thống bảo hiểm y tế Mỹ làm tăng thêm thách thức với các điều khoản khó hiểu: bảo hiểm quản lý là bảo hiểm kiểm soát chi phí và dịch vụ y tế, khoản khấu trừ là số tiền bệnh nhân phải trả trước khi bảo hiểm chi trả các chi phí, ủy quyền trước có nghĩa là cần sự chấp thuận từ bảo hiểm trước khi sử dụng một số dịch vụ.

Patients can end up with large medical bills if they do not do doctoral-level research first.

• Bệnh nhân có thể phải trả hóa đơn y tế lớn nếu không nghiên cứu kỹ lưỡng.

Family doctors are the first point of contact in the U.S. healthcare system. They handle all basic care and referrals to specialists. The system is built on tiered care and regulating expenses through insurance, unlike Vietnam’s faster and more direct approach.

• Bác sĩ gia đình là điểm tiếp xúc đầu tiên trong hệ thống chăm sóc sức khỏe của Mỹ. Họ xử lý tất cả các chăm sóc cơ bản và giới thiệu đến các chuyên gia. Hệ thống được xây dựng trên cơ sở chăm sóc theo tầng và điều chỉnh chi phí thông qua bảo hiểm, khác với cách tiếp cận nhanh hơn và trực tiếp hơn của Việt Nam.

Tran recalled meeting a Vietnamese patient who went to a clinic with chest pain. After an examination, the family doctor referred the patient to a gastroenterologist. Worried it was a heart or lung problem, the patient asked to see a specialist but was refused in the absence of a referral.

• Tran nhớ lại đã gặp một bệnh nhân Việt Nam đến phòng khám với đau ngực. Sau khi khám, bác sĩ gia đình giới thiệu bệnh nhân đến chuyên gia tiêu hóa. Lo lắng rằng đó có thể là vấn đề tim hoặc phổi, bệnh nhân yêu cầu gặp chuyên gia nhưng bị từ chối vì không có giới thiệu.

"What keeps people from getting the care they need is not the gap in medical skill but differences in culture and healthcare systems," Tran said.

• "Điều ngăn cản người ta nhận được chăm sóc cần thiết không phải là sự khác biệt về kỹ năng y tế mà là sự khác biệt về văn hóa và hệ thống chăm sóc sức khỏe," Tran nói.

He advises Vietnamese-Americans to research their local insurance system, know which doctors are in-network, and learn how to book appointments online.

• Ông khuyên người Mỹ gốc Việt nên nghiên cứu hệ thống bảo hiểm địa phương, biết bác sĩ nào trong mạng lưới, và học cách đặt hẹn trực tuyến.

He said patients should ask questions, get regular check-ups even without symptoms, keep their insurance active, take their insurance card during visits, and learn basic English medical terms to describe symptoms.

• Ông nói bệnh nhân nên đặt câu hỏi, kiểm tra định kỳ ngay cả khi không có triệu chứng, duy trì bảo hiểm, mang theo thẻ bảo hiểm khi đi khám, và học các thuật ngữ y tế cơ bản bằng tiếng Anh để mô tả triệu chứng.

He recommended translating old medical records into English to help doctors avoid unnecessary tests. Some tests done in Vietnam may need to be repeated to meet European standards.

• Ông đề nghị dịch các hồ sơ y tế cũ sang tiếng Anh để giúp bác sĩ tránh các xét nghiệm không cần thiết. Một số xét nghiệm thực hiện ở Việt Nam có thể cần phải lặp lại để đáp ứng tiêu chuẩn châu Âu.

He said patients should also know that family doctors manage and coordinate all healthcare services.

• Ông nói bệnh nhân cũng nên biết rằng bác sĩ gia đình quản lý và điều phối tất cả các dịch vụ chăm sóc sức khỏe.

"Expect slower procedures, but the system is safer and more organized."

• "Hãy mong đợi các thủ tục chậm hơn, nhưng hệ thống an toàn hơn và có tổ chức hơn."