Wang Tianyi: the fall of a xiangqi legend

China top-ranked xiangqi player Wang Tianyi during a game. Photo courtesy of Wang Tianyi

• Kỳ thủ cờ tướng hàng đầu Trung Quốc Wang Tianyi trong một trận đấu. Ảnh do Wang Tianyi cung cấp

On April 23, 1989, a boy with thick eyebrows and a loud cry was born into the Wang family in Beijing, China. An old family member predicted that the boy would become a general one day, comparing him to Chang Yuchun, a famed general who helped establish the Ming Dynasty in the 14th century. A Taoist priest later named him Tianyi.

• Vào ngày 23 tháng 4 năm 1989, một cậu bé có đôi lông mày rậm và tiếng khóc lớn chào đời trong gia đình họ Wang ở Bắc Kinh, Trung Quốc. Một thành viên lớn tuổi trong gia đình dự đoán rằng cậu bé sẽ trở thành tướng quân một ngày nào đó, so sánh cậu với Chang Yuchun, một vị tướng nổi tiếng đã giúp thành lập triều đại nhà Minh vào thế kỷ 14. Một đạo sĩ sau đó đã đặt tên cho cậu là Tianyi.

On his first birthday, according to Chinese tradition, various items were placed around his cradle to predict his future. Wang immediately grabbed a xiangqi set and held onto it tightly, foreshadowing his future in this sport. This story was recounted in Wang Tianyi Legend, published in December 2019.

• Vào sinh nhật đầu tiên của mình, theo truyền thống Trung Quốc, nhiều vật phẩm khác nhau được đặt xung quanh nôi của cậu để dự đoán tương lai. Wang ngay lập tức cầm lấy bộ cờ tướng và giữ chặt nó, báo trước tương lai của cậu trong môn thể thao này. Câu chuyện này được kể lại trong cuốn sách "Huyền thoại Wang Tianyi," xuất bản vào tháng 12 năm 2019.

Chinese chess, or xiangqi, is a traditional game with deep cultural roots, boasting over 1.2 billion accounts on the popular app Tian Tian Xiang Qi. Despite its cultural significance, pursuing xiangqi professionally is not typically lucrative, unless a player ascends to the level of world class.

• Cờ tướng, hay xiangqi, là một trò chơi truyền thống có gốc rễ văn hóa sâu sắc, với hơn 1,2 tỷ tài khoản trên ứng dụng phổ biến Tian Tian Xiang Qi. Mặc dù có ý nghĩa văn hóa, việc theo đuổi cờ tướng chuyên nghiệp thường không mang lại lợi nhuận cao, trừ khi người chơi đạt đến đẳng cấp thế giới.

Initially, Wang's family discouraged him from focusing on xiangqi, but at age six, he enrolled himself in a chess class. On a family outing, young Wang spotted two elderly men playing xiangqi in the park. Observing their game, he told a man to follow his lead and the man later won. This moment convinced his family of his talent, though they limited his chess practice to just two hours a week.

• Ban đầu, gia đình Wang không khuyến khích cậu tập trung vào cờ tướng, nhưng năm lên sáu tuổi, cậu tự đăng ký vào một lớp học cờ. Trong một chuyến dã ngoại gia đình, cậu bé Wang nhìn thấy hai ông già đang chơi cờ tướng trong công viên. Quan sát trận đấu của họ, cậu nói với một ông già để đi theo chỉ dẫn của mình và ông già đó đã thắng. Khoảnh khắc này thuyết phục gia đình về tài năng của cậu, mặc dù họ giới hạn thời gian cậu chơi cờ chỉ hai giờ mỗi tuần.

Nevertheless, Wang's skills grew rapidly. He went on to win the national youth championship and claimed the national U16 championship in 2005, earning the title of master.

• Tuy nhiên, kỹ năng của Wang tiến bộ nhanh chóng. Cậu đã giành chức vô địch trẻ quốc gia và đoạt chức vô địch U16 quốc gia vào năm 2005, nhận danh hiệu kỳ thủ.

At Wang's age, the legendary Ho Ronghua had won the national championship. But Wang initially didn’t intend to pursue a career in xiangqi as he focused on studying for the entrance exam to Beijing University.

• Ở tuổi của Wang, huyền thoại Ho Ronghua đã giành chức vô địch quốc gia. Nhưng ban đầu Wang không có ý định theo đuổi sự nghiệp cờ tướng khi cậu tập trung vào việc học để thi đại học Bắc Kinh.

Wang’s breakthrough came in 2009 when he defeated reigning national champion Zhao Guorong, earning the nickname "alien" for his unconventional and brilliant play style.

• Bước đột phá của Wang đến vào năm 2009 khi cậu đánh bại nhà vô địch quốc gia đương thời Zhao Guorong, được đặt biệt danh "người ngoài hành tinh" vì phong cách chơi độc đáo và xuất sắc của mình.

It was this match that brought Wang’s name to national fame and to this day it’s still remembered by fans of the sport.

• Chính trận đấu này đã đưa tên tuổi Wang đến với sự nổi tiếng quốc gia và đến ngày nay vẫn được người hâm mộ môn thể thao này nhớ đến.

China dominates the world of xiangqi, as their players have won the world championship 18 consecutive times. Winning some tournaments in China is even more difficult than winning the world championship, as the players are more leveled in skills. This makes the title of national champion equivalent to being the best player in the world. Wang won the national championship four times (2012, 2016, 2019 and 2023) and the world championship three times (2013, 2017 and 2022).

• Trung Quốc thống trị thế giới cờ tướng, khi các kỳ thủ của họ đã giành chức vô địch thế giới 18 lần liên tiếp. Giành chiến thắng trong một số giải đấu ở Trung Quốc thậm chí còn khó hơn giành chức vô địch thế giới, vì các kỳ thủ có trình độ kỹ năng đồng đều hơn. Điều này khiến danh hiệu vô địch quốc gia tương đương với việc trở thành kỳ thủ giỏi nhất thế giới. Wang đã giành chức vô địch quốc gia bốn lần (2012, 2016, 2019 và 2023) và chức vô địch thế giới ba lần (2013, 2017 và 2022).

By 2023, Wang became the first player in xiangqi history to surpass an Elo rating of 2,800, cementing his place at the top of the sport.

• Đến năm 2023, Wang trở thành kỳ thủ đầu tiên trong lịch sử cờ tướng vượt qua mức Elo 2.800, củng cố vị trí của mình ở đỉnh cao của môn thể thao này.

Despite his dominance, controversy and scandal marred Wang’s career.

• Mặc dù chiếm ưu thế, sự nghiệp của Wang bị phủ bóng bởi tranh cãi và tai tiếng.

In 2012, he entered a competition under the pseudonym "Wang Tiandi," sparking criticism for disregarding the rules and being unprofessional even though he won the title.

• Năm 2012, cậu tham gia một cuộc thi dưới tên giả "Wang Tiandi," gây ra sự chỉ trích vì coi thường quy tắc và không chuyên nghiệp dù cậu đã giành được danh hiệu.

Over the years, rumors circulated that Wang used cheating software in matches, accusations made by fellow players like Zhao Guorong, former national champions Sun Yongzheng and Zheng Weitong. When Wang beat Zhao, he was still in university and didn’t play for any professional club.

• Qua các năm, có tin đồn rằng Wang đã sử dụng phần mềm gian lận trong các trận đấu, những cáo buộc do các kỳ thủ khác như Zhao Guorong, cựu vô địch quốc gia Sun Yongzheng và Zheng Weitong đưa ra. Khi Wang đánh bại Zhao, cậu vẫn còn đang học đại học và không chơi cho bất kỳ câu lạc bộ chuyên nghiệp nào.

Meanwhile, some legendary players, including Hu Ronghua and Hua Yanyue, defended him, dismissing the claims as proofless rumors.

• Trong khi đó, một số kỳ thủ huyền thoại, bao gồm Hu Ronghua và Hua Yanyue, đã bảo vệ cậu, bác bỏ những cáo buộc là tin đồn vô căn cứ.

The situation took a darker turn when Wang and his teammate from Hangzhou Club, Wang Yuefei, were caught fixing matches. The Chinese Xiangqi Association (CXA) revealed that the two had manipulated the outcomes of multiple games for financial gain, accumulating as much as $113,000. As a result, they were banned from all CXA-sanctioned events and stripped of their grandmaster and master titles.

• Tình hình trở nên tồi tệ hơn khi Wang và đồng đội của cậu từ Câu lạc bộ Hangzhou, Wang Yuefei, bị bắt quả tang dàn xếp trận đấu. Hiệp hội Cờ tướng Trung Quốc (CXA) đã tiết lộ rằng hai người đã thao túng kết quả của nhiều trận đấu để kiếm lợi tài chính, tích lũy được tới 113.000 đô la. Kết quả là họ bị cấm tham gia tất cả các sự kiện do CXA tổ chức và bị tước danh hiệu đại kỳ thủ và kỳ thủ.

Sina said that even if Wang cheated, it cannot be as serious as match-fixing and bribery. Sohu headlined "The death of a superstar" following Wang’s ban.

• Sina cho biết ngay cả khi Wang gian lận, điều đó không thể nghiêm trọng bằng việc dàn xếp trận đấu và hối lộ. Sohu đã giật tít "Cái chết của một siêu sao" sau khi Wang bị cấm.

This scandal coincided with China's broader anti-corruption campaign, which has also affected the sports scene in the country. On Sept. 10, the Chinese Football Association slapped a lifetime ban on 43 individuals, including former national team players and officials, for match-fixing, bribery, and gambling.

• Vụ tai tiếng này trùng hợp với chiến dịch chống tham nhũng rộng lớn hơn của Trung Quốc, cũng đã ảnh hưởng đến cảnh thể thao trong nước. Vào ngày 10 tháng 9, Hiệp hội Bóng đá Trung Quốc đã áp đặt lệnh cấm suốt đời đối với 43 cá nhân, bao gồm cả các cựu cầu thủ đội tuyển quốc gia và quan chức, vì dàn xếp trận đấu, hối lộ và cờ bạc.

The CXA's decision to ban Wang Tianyi may be just the beginning of his troubles, as he still faces potential criminal charges. The World Xiangqi Federation (WXF) may also issue an international ban, effectively ending his career, even if he seeks to represent another country.

• Quyết định của CXA cấm Wang Tianyi có thể chỉ là sự khởi đầu của những rắc rối của cậu, khi cậu vẫn phải đối mặt với các cáo buộc hình sự tiềm năng. Liên đoàn Cờ tướng Thế giới (WXF) cũng có thể ban hành lệnh cấm quốc tế, chấm dứt sự nghiệp của cậu, ngay cả khi cậu tìm cách đại diện cho một quốc gia khác.