Vietnamese orphan earns full scholarship to China while raising siblings

At 22, Hoang Thi Mu is in her final year of Landscape Design at Guangxi Arts University, where she is now focused on her graduation project, set to be defended in June 2025.

• Ở tuổi 22, Hoàng Thị Mú đang trong năm cuối của ngành Thiết kế Cảnh quan tại Đại học Nghệ thuật Quảng Tây, nơi cô hiện đang tập trung vào dự án tốt nghiệp, dự kiến sẽ được bảo vệ vào tháng 6 năm 2025.

From Na Ca Village in Bao Lam District, a mountainous area bordering China, Mu is not only planning her own career but also shaping her future with her siblings in mind. "I never thought I would go this far," Mu said.

• Từ làng Nà Cá, huyện Bảo Lâm, một khu vực miền núi giáp Trung Quốc, Mú không chỉ lên kế hoạch cho sự nghiệp của riêng mình mà còn định hình tương lai với các em trong tâm trí. "Tôi chưa bao giờ nghĩ mình sẽ đi xa đến vậy," Mú nói.

A tragic childhood

• Tuổi thơ bi kịch

One day in July 2010, Mu, her mother, and her three younger siblings were returning from her grandparents' house.

• Một ngày tháng 7 năm 2010, Mú, mẹ và ba em nhỏ của cô đang trở về từ nhà ông bà.

To get home, they had to cross the Gam River on a raft. Heavy rains had caused the river to swell and flow fiercely. The strong currents overturned the raft, and Mu’s mother and one of her siblings were swept away.

• Để về nhà, họ phải qua sông Gâm trên một chiếc bè. Mưa lớn đã làm sông dâng cao và chảy xiết. Dòng nước mạnh đã lật bè, và mẹ cùng một người em của Mú bị cuốn trôi.

In the dark, isolated waters, Mu clung to one brother and carried her youngest on her back, crying out in fear. After a local rescuer arrived, they were taken back home. Tragically, her mother and sibling were later declared dead.

• Trong bóng tối, nước cô lập, Mú bám vào một người em trai và cõng người em nhỏ nhất trên lưng, khóc sợ hãi. Sau khi một người cứu hộ địa phương đến, họ được đưa về nhà. Đáng tiếc, mẹ và người em của cô sau đó được xác nhận đã chết.

The loss of his wife and child sent Mu’s father into a spiral of grief and alcoholism, leaving him unable to care for his children. At just 9 years old, Mu became the sole caretaker for her five-month-old and six-year-old brothers.

• Sự mất mát của vợ và con đã đưa cha của Mú vào một vòng xoáy của đau buồn và nghiện rượu, khiến ông không thể chăm sóc các con. Chỉ mới 9 tuổi, Mú trở thành người chăm sóc duy nhất cho hai em trai năm tháng tuổi và sáu tuổi.

Surviving on corn, rice, and garden vegetables, Mu learned how to manage the household by observing her late mother. At night, when her youngest brother cried for milk, she made thin corn porridge to feed him, sometimes letting him cry himself to sleep when she couldn't comfort him.

• Sống dựa vào ngô, gạo và rau vườn, Mú học cách quản lý gia đình bằng cách quan sát mẹ quá cố. Vào ban đêm, khi người em nhỏ khóc đòi sữa, cô làm cháo ngô loãng để đút cho em, đôi khi để em tự khóc ngủ khi không thể dỗ dành.

"I did everything by instinct," Mu recalled.

• "Tôi làm mọi thứ theo bản năng," Mú nhớ lại.

Nine-year-old Hoang Thi Mu and her two younger brother, six years old and five months old, at their home in Cao Bang Province. Photo courtesy of Mu

• Hoàng Thị Mú 9 tuổi và hai em trai, 6 tuổi và 5 tháng tuổi, tại nhà ở tỉnh Cao Bằng. Ảnh: Mú cung cấp

Support from the community

• Sự hỗ trợ từ cộng đồng

At the time, Vy Thi My had just become the principal of Na Ca Primary School, where teachers often had to convince students to attend class, as many families kept their children home to help with housework and farming.

• Lúc đó, Vy Thị Mỹ vừa trở thành hiệu trưởng Trường Tiểu học Nà Cá, nơi giáo viên thường phải thuyết phục học sinh đi học, vì nhiều gia đình giữ con ở nhà để giúp làm việc nhà và làm ruộng.

In Mu's case, My and other teachers suggested she bring her brothers to school, as there was no one to care for them.

• Trong trường hợp của Mú, Mỹ và các giáo viên khác gợi ý cô mang em trai đến trường, vì không có ai chăm sóc chúng.

"Mu was petite but tough and agile. Every day, she strapped one sibling to her back and carried the other as they walked two kilometers uphill to school," recalled My, now chairwoman of the Bao Lam District Study Promotion Association.

• "Mú nhỏ bé nhưng cứng cỏi và nhanh nhẹn. Mỗi ngày, cô buộc một em lên lưng và bế em còn lại khi đi bộ hai cây số lên dốc đến trường," Mỹ, hiện là chủ tịch Hội Khuyến học huyện Bảo Lâm, nhớ lại.

Each day, Mu woke up at 5-6 a.m. to prepare food for her brothers before heading to school. Teachers often brought extra breakfast for the three children, taking turns to care for the youngest while Mu focused on her lessons.

• Mỗi ngày, Mú thức dậy lúc 5-6 giờ sáng để chuẩn bị thức ăn cho các em trước khi đi học. Các giáo viên thường mang thêm bữa sáng cho ba đứa trẻ, thay phiên nhau chăm sóc em nhỏ nhất trong khi Mú tập trung vào bài học.

Recalling the school's lack of a canteen at the time, My explained how the teachers pooled their resources to prepare meals for the children, ensuring they had lunch and encouraging them to attend school regularly.

• Nhớ lại trường không có căng tin vào thời điểm đó, Mỹ giải thích cách giáo viên góp tiền để chuẩn bị bữa ăn cho các em, đảm bảo chúng có bữa trưa và khuyến khích chúng đến trường đều đặn.

Mu considered her teachers as family, always turning to them when faced with difficulties in caring for her siblings. The kindness of those around her gave her the strength to continue her education.

• Mú coi các giáo viên như gia đình, luôn tìm đến họ khi gặp khó khăn trong việc chăm sóc các em. Sự tốt bụng của những người xung quanh đã cho cô sức mạnh tiếp tục học tập.

Hoang Van Sung, the head of Na Ca Village, said, "Everyone admired Mu's determination. It's rare to find someone like her."

• Hoàng Văn Sùng, trưởng thôn Nà Cá, nói, "Ai cũng ngưỡng mộ quyết tâm của Mú. Thật hiếm có ai như cô ấy."

A path to education

• Con đường đến giáo dục

After her father passed away when Mu was 13, she and her brothers were cared for by Principal My for a while before being moved to a social protection center nearly 200 km away in Cao Bang Province.

• Sau khi cha qua đời khi Mú 13 tuổi, cô và các em được hiệu trưởng Mỹ chăm sóc một thời gian trước khi được chuyển đến một trung tâm bảo trợ xã hội cách đó gần 200 km ở tỉnh Cao Bằng.

"I didn’t want to leave, but staying at home meant there was no one to support us. At the center, we had food, shelter, guidance, and many friends," Mu recalled.

• "Tôi không muốn đi, nhưng ở nhà thì không ai hỗ trợ chúng tôi. Tại trung tâm, chúng tôi có thức ăn, chỗ ở, sự hướng dẫn và nhiều bạn bè," Mú nhớ lại.

Determined to build a better future for herself and her siblings, Mu made a vow to attend college. Initially, she aspired to study law at Hanoi Law University. However, during her final year of high school, she learned about a scholarship opportunity in Guangxi Province. She applied and won a full five-year scholarship.

• Quyết tâm xây dựng tương lai tốt đẹp hơn cho bản thân và các em, Mú thề sẽ học đại học. Ban đầu, cô muốn học luật tại Đại học Luật Hà Nội. Tuy nhiên, trong năm cuối cấp ba, cô biết về cơ hội học bổng tại tỉnh Quảng Tây. Cô nộp đơn và giành được học bổng toàn phần năm năm.

Mu initially studied Cultural Management but was later switched to Landscape Design based on the school's arrangement. With no prior experience in art or design, she struggled to keep up with the coursework.

• Ban đầu, Mú học Quản lý Văn hóa nhưng sau đó được chuyển sang Thiết kế Cảnh quan theo sắp xếp của trường. Không có kinh nghiệm về nghệ thuật hay thiết kế trước đó, cô gặp khó khăn trong việc theo kịp khóa học.

"I didn't even know how to use design software or a computer properly. Many technical terms in Chinese were confusing, and group presentations were particularly difficult," she said.

• "Tôi thậm chí không biết sử dụng phần mềm thiết kế hay máy tính một cách đúng cách. Nhiều thuật ngữ kỹ thuật bằng tiếng Trung rất khó hiểu, và các bài thuyết trình nhóm đặc biệt khó khăn," cô nói.

Hoang Thi Mu wears Vietnamese ao dai as she attends an event at Guangxi Arts University, Nov. 10, 2024. Photo coutersy of Mu

• Hoàng Thị Mú mặc áo dài Việt Nam tham dự một sự kiện tại Đại học Nghệ thuật Quảng Tây, ngày 10 tháng 11 năm 2024. Ảnh: Mú cung cấp

Encouraged by her former teacher, My, Mu self-studied using online resources and recorded lectures, seeking help from lecturers and friends. Slowly, she adapted and began achieving scores of 80/100 or higher, with her highest being 98/100 in Chinese.

• Được khuyến khích bởi cô giáo cũ, Mỹ, Mú tự học qua các nguồn tài liệu trực tuyến và các bài giảng được ghi lại, tìm sự giúp đỡ từ giảng viên và bạn bè. Dần dần, cô thích nghi và bắt đầu đạt điểm 80/100 hoặc cao hơn, với điểm cao nhất là 98/100 trong môn tiếng Trung.

Though far from home, Mu stays in regular contact with her siblings, who remain at the center. Her second brother is now in Japan, working through a government program after finishing high school, and the youngest is in 8th grade, dreaming of becoming a chef.

• Dù xa nhà, Mú vẫn giữ liên lạc thường xuyên với các em, những người vẫn ở trung tâm. Em trai thứ hai của cô hiện đang ở Nhật Bản, làm việc qua một chương trình chính phủ sau khi hoàn thành trung học, và em nhỏ nhất đang học lớp 8, mơ ước trở thành đầu bếp.

"I’ve always wanted to create a normal family atmosphere for them," Mu shared, cherishing the times they reunite during the Lunar New Year or summer breaks.

• "Tôi luôn muốn tạo ra một không khí gia đình bình thường cho các em," Mú chia sẻ, trân trọng những lần họ đoàn tụ vào dịp Tết Nguyên đán hoặc kỳ nghỉ hè.

After graduation, Mu plans to work in Hanoi, earn a teaching certificate to teach Chinese, and eventually reunite with her family. "I want to settle down quickly so I can bring all my siblings home," she said.

• Sau khi tốt nghiệp, Mú dự định làm việc ở Hà Nội, lấy chứng chỉ dạy tiếng Trung và cuối cùng đoàn tụ với gia đình. "Tôi muốn ổn định nhanh chóng để có thể đưa tất cả các em về nhà," cô nói.