Vietnamese ethnic couple adapting to new life after spending 90 years living in caves

At Chim Cave, a two-hour trek from Tan Trach Commune, Bo Trach District, what appears to be remnants of a primitive lifestyle is actually the home of Dinh Ne, 91, and Y Ru, 93.

• Tại hang Chim, cách xã Tân Trạch, huyện Bố Trạch hai giờ đi bộ, những gì trông như tàn tích của lối sống nguyên thủy thực ra là nhà của ông Đinh Nẻ, 91 tuổi, và bà Y Ru, 93 tuổi.

Outside their dwelling, hunting and foraging tools hang from rocky walls, while inside, a bamboo bed is raised high to avoid wild animals. Below the entrance, small plots of land provide vegetables and fruits, while a nearby stream serves as a water source. The couple has spent most of their lives in caves, and this one has been their main home for the past several years.

• Bên ngoài nơi ở của họ, các công cụ săn bắn và hái lượm treo trên các bức tường đá, trong khi bên trong, một chiếc giường tre được nâng cao để tránh thú hoang. Dưới lối vào, những mảnh đất nhỏ trồng rau và trái cây, trong khi một con suối gần đó cung cấp nguồn nước. Cặp đôi này đã dành phần lớn cuộc đời của họ trong các hang động, và hang động này đã là ngôi nhà chính của họ trong vài năm qua.

"In March, when the weather warms, I will return to the forest," Ne said in the Arem language as he sat with his wife in their resettlement home in Tan Trach.

• "Vào tháng Ba, khi thời tiết ấm lên, tôi sẽ trở lại rừng," ông Nẻ nói bằng tiếng Arem khi ngồi cùng vợ trong ngôi nhà tái định cư của họ ở Tân Trạch.

Dinh Ne pointing towards the mountains of Phong Nha, where he has spent nearly his entire life in caves. Photo by VnExpress/Phan Duong

• Đinh Nẻ chỉ về phía những ngọn núi Phong Nha, nơi ông đã dành gần như toàn bộ cuộc đời sống trong hang động. Ảnh của VnExpress/Phan Dương

A life deeply tied to the forest

• Cuộc sống gắn bó sâu sắc với rừng

The exact origins of the Arem people's cave-dwelling traditions remain unknown to the couple. They only recall being raised in the caves from an early age.

• Nguồn gốc chính xác của truyền thống sống trong hang động của người Arem vẫn còn là điều bí ẩn đối với cặp đôi này. Họ chỉ nhớ mình đã được nuôi dưỡng trong các hang động từ khi còn nhỏ.

"During wartime bombings, the Arem people would flee deeper into the forest," Dinh Ne recounted.

• "Trong những cuộc ném bom thời chiến, người Arem sẽ chạy trốn sâu hơn vào rừng," Đinh Nẻ kể lại.

In 1956, border guards in Quang Binh discovered the Arem ethnic group living in isolated, steep limestone caves, leading a primitive existence - wearing clothes made from tree bark, hunting, and foraging, often consuming food raw.

• Năm 1956, bộ đội biên phòng ở Quảng Bình phát hiện ra nhóm người dân tộc Arem sống trong những hang đá vôi dốc, cô lập, dẫn dắt một cuộc sống nguyên thủy - mặc quần áo làm từ vỏ cây, săn bắn và hái lượm, thường ăn thức ăn sống.

After the war, the government attempted to resettle the Arem people into villages. However, their deep-rooted connection to the forest made adaptation difficult. Epidemics and misfortunes were often attributed to the wrath of the "forest god," prompting them to return to the wilderness. It was not until 2004 that most Arem people permanently left cave life when a stable village was established for them.

• Sau chiến tranh, chính phủ đã cố gắng tái định cư người Arem vào các làng mạc. Tuy nhiên, sự gắn bó sâu sắc của họ với rừng đã khiến việc thích nghi trở nên khó khăn. Các dịch bệnh và điều xui xẻo thường được cho là do cơn thịnh nộ của "thần rừng", khiến họ quay trở lại hoang dã. Mãi đến năm 2004, hầu hết người Arem mới rời khỏi cuộc sống trong hang động khi một ngôi làng ổn định được thành lập cho họ.

Yet, for Dinh Ne, modern life has remained a challenge. He and his wife rarely left the forest in their younger years, only visiting the village for rice and salt. Even as their health declined, they continued to spend most of the year, March to October, living in the cave, returning to the village only occasionally.

• Tuy nhiên, với Đinh Nẻ, cuộc sống hiện đại vẫn là một thử thách. Ông và vợ hiếm khi rời khỏi rừng khi còn trẻ, chỉ đến làng để lấy gạo và muối. Ngay cả khi sức khỏe suy giảm, họ vẫn tiếp tục dành phần lớn thời gian từ tháng Ba đến tháng Mười sống trong hang động, chỉ thỉnh thoảng trở về làng.

The couple built a dozen huts along the Ruc Ca Roong stream, where Ne would fish while Y Ru tend to their small farm, protecting it from wild boars.

• Cặp đôi xây dựng hơn chục túp lều dọc theo suối Rục Cá Ròn, nơi ông Nẻ đánh cá trong khi bà Y Ru chăm sóc nông trại nhỏ của họ, bảo vệ nó khỏi lợn rừng.

"There's plenty of good food in the forest. Fish and shrimp come out, and a lot of bamboo shoots grow. Back in the village, we only have rice with salt and chili," Y Ru said.

• "Trong rừng có rất nhiều đồ ăn ngon. Cá và tôm nổi lên, và rất nhiều măng tre mọc lên. Trở lại làng, chúng tôi chỉ có gạo với muối và ớt," bà Y Ru nói.

Having spent a lifetime in the wilderness, they find forest life more comfortable and secure. Their deep knowledge of edible plants and natural medicine allows them to survive with minimal supplies. Besides using nets and traps, they sometimes crush red cardamom leaves to stun fish, making them easy to collect.

• Sau một đời sống trong hoang dã, họ cảm thấy cuộc sống trong rừng thoải mái và an toàn hơn. Kiến thức sâu sắc của họ về các loại cây ăn được và thuốc tự nhiên cho phép họ sống sót với nguồn cung cấp tối thiểu. Ngoài việc sử dụng lưới và bẫy, họ đôi khi nghiền lá hồng đen để làm cho cá choáng, dễ thu thập.

Dinh Ne and Y Ru’s cave house, two hour’s walk away from the Arem resettlement village in Quang Binh Province. Photo courtesy of Tran Hong Hieu - Quang Binh Newspaper

• Ngôi nhà hang động của Đinh Nẻ và Y Ru, cách làng tái định cư của người Arem ở Quảng Bình hai giờ đi bộ. Ảnh do Trần Hồng Hiếu - Báo Quảng Bình cung cấp

Adapting to village life

• Thích nghi với cuộc sống làng mạc

Dinh Ne and Y Ru's relationship follows the Arem custom of levirate marriage. He was originally her brother-in-law, but after both lost their spouses, they came to live together.

• Mối quan hệ của Đinh Nẻ và Y Ru theo phong tục hôn nhân levirate của người Arem. Ông ban đầu là em rể của bà, nhưng sau khi cả hai mất vợ, chồng, họ đến sống cùng nhau.

As they age, health challenges have made it harder for them to continue living in the caves.

• Khi họ già đi, các vấn đề sức khỏe đã khiến họ khó tiếp tục sống trong hang động.

"My legs started aching last winter, and it's hard to move," Ru said. "But every morning, he asks me to go into the forest with him."

• "Chân tôi bắt đầu đau nhức vào mùa đông năm ngoái, và khó di chuyển," bà Ru nói. "Nhưng mỗi sáng, ông ấy lại hỏi tôi đi vào rừng với ông ấy."

"Even now, he climbs steep rocks faster than young people," she remarked. "In his youth, he was known for his strength, once carrying 150 kilograms of wood on his back."

• "Ngay cả bây giờ, ông ấy leo lên những tảng đá dốc nhanh hơn người trẻ," bà nhận xét. "Khi còn trẻ, ông ấy nổi tiếng với sức mạnh, từng mang 150 kg gỗ trên lưng."

According to Nguyen Van Dai, an official of Tan Trach Commune, Ne spends the day in a hut near the stream searching for food. At night, if the weather is bad or he has caught plenty of food, he returns to the cave.

• Theo ông Nguyễn Văn Đại, cán bộ xã Tân Trạch, ông Nẻ dành cả ngày trong một túp lều gần suối tìm kiếm thức ăn. Ban đêm, nếu thời tiết xấu hoặc ông đã bắt được nhiều thức ăn, ông trở lại hang động.

"A few years ago, we had to send a team into the forest just to bring Ne back so he could register for his citizen ID," Dai said.

• "Vài năm trước, chúng tôi phải gửi một đội vào rừng chỉ để đưa ông Nẻ trở về để đăng ký chứng minh nhân dân," ông Đại nói.

The couple's son, Dinh Hoe, has been increasingly concerned about their declining health. Last July, Ne suffered from swollen joints, and traditional remedies from the forest failed to help. After days without seeing him, his family set out in search and had to carry him back on a stretcher.

• Con trai của cặp đôi, Đinh Hòe, ngày càng lo lắng về sức khỏe suy giảm của cha mẹ. Tháng Bảy năm ngoái, ông Nẻ bị sưng khớp, và các bài thuốc truyền thống từ rừng không giúp được. Sau nhiều ngày không thấy ông, gia đình phải đi tìm và phải mang ông về trên cáng.

After his hospital discharge, Ne longed to return to the forest so he did. By September, floodwaters isolated the cave where he and his wife were staying. With no way out, they survived on cassava for days.

• Sau khi xuất viện, ông Nẻ mong muốn trở lại rừng nên đã làm vậy. Đến tháng Chín, nước lũ cô lập hang động nơi ông và vợ đang ở. Không có lối thoát, họ sống sót nhờ khoai mì trong nhiều ngày.

"At that time, some of us had to carry rice on our heads and swim across the swollen stream to bring food to them," recalled Dinh Chai, vice chairman of Tan Trach Commune, and the first Arem person to earn a university degree.

• "Lúc đó, một số người chúng tôi phải đội gạo trên đầu và bơi qua dòng suối ngập lụt để mang thức ăn cho họ," ông Đinh Chai, phó chủ tịch xã Tân Trạch và người Arem đầu tiên có bằng đại học, nhớ lại.

According to Chai, many Arem people still prefer life in the forest. During the summer, families often build huts along the Ruc Ca Roong stream, where they bathe, fish, and gather fruit. At night, they light campfires, drink rice wine, and sing folk songs.

• Theo ông Chai, nhiều người Arem vẫn thích cuộc sống trong rừng. Trong mùa hè, các gia đình thường xây dựng túp lều dọc theo suối Rục Cá Ròn, nơi họ tắm, câu cá và hái trái cây. Ban đêm, họ đốt lửa trại, uống rượu cần và hát các bài hát dân gian.

Dinh Ne and Y Ru in their resettlement house in Tan Trach Commune, Bo Trach District, Quang Binh Province, December 2024. Photo by VnExpress/Phan Duong

• Đinh Nẻ và Y Ru trong ngôi nhà tái định cư của họ ở xã Tân Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình, tháng 12 năm 2024. Ảnh của VnExpress/Phan Dương

A changing community

• Một cộng đồng thay đổi

From a group of just 18 individuals discovered in 1956, the Arem population in Tan Trach has now grown to 66 households with 188 members. Infrastructure improvements such as concrete roads, electricity, and internet access have transformed the community, once considered Vietnam's last uncontacted ethnic group.

• Từ một nhóm chỉ có 18 người được phát hiện năm 1956, dân số người Arem ở Tân Trạch giờ đã tăng lên 66 hộ gia đình với 188 thành viên. Các cải tiến hạ tầng như đường bê tông, điện và truy cập internet đã biến đổi cộng đồng này, từng được coi là nhóm dân tộc chưa tiếp xúc cuối cùng của Việt Nam.

However, economic challenges remain. The core area of Phong Nha - Ke Bang National Park offers limited agricultural land, restricting farming opportunities. Traditional methods and wildlife disturbances continue to impact livelihoods.

• Tuy nhiên, các thách thức kinh tế vẫn còn. Khu vực lõi của Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng có diện tích đất nông nghiệp hạn chế, hạn chế cơ hội canh tác. Các phương pháp truyền thống và sự quấy rối của động vật hoang dã tiếp tục ảnh hưởng đến sinh kế.

In recent years, the government and various organizations have worked to improve living conditions. Each Arem household receives an annual forest protection stipend of about VND25 million (US$981).

• Trong những năm gần đây, chính phủ và nhiều tổ chức đã làm việc để cải thiện điều kiện sống. Mỗi hộ gia đình người Arem nhận được một khoản trợ cấp bảo vệ rừng hàng năm khoảng 25 triệu VND (981 USD).

"While these funds cover basic expenses for most of the year, limited knowledge of savings and financial planning keeps them vulnerable to hunger," Dai said, noting that 80% of households remain classified as poor.

• "Mặc dù các khoản tiền này trang trải các chi phí cơ bản cho hầu hết năm, nhưng kiến thức hạn chế về tiết kiệm và lập kế hoạch tài chính khiến họ dễ bị đói," ông Đại nói, lưu ý rằng 80% hộ gia đình vẫn được xếp vào diện nghèo.

Although modern conveniences have reached their village, Ne still longs for the wilderness. His resettlement home is sparse, with only a few old clothes, a half-eaten pot of rice, and hardened cassava roots—a contrast to the bamboo shoots he gathered the day before.

• Mặc dù các tiện nghi hiện đại đã đến làng của họ, ông Nẻ vẫn khao khát rừng. Ngôi nhà tái định cư của ông đơn giản, chỉ có vài bộ quần áo cũ, một nồi cơm ăn dở và những củ khoai mì cứng - một sự tương phản với măng tre mà ông thu thập ngày hôm trước.

"I'm old, my legs ache, and I can't go into the forest anymore. But he will probably still go," Ru said, glancing at her husband.

• "Tôi già rồi, chân đau, không thể vào rừng nữa. Nhưng ông ấy có lẽ vẫn sẽ đi," bà Ru nói, nhìn chồng.

Ne sighed. His children forbid him from returning to the cave though.

• Ông Nẻ thở dài. Con cháu ông cấm ông trở lại hang động.

"They can't afford to carry me home on a stretcher again," the 91-year-old man admitted.

• "Họ không thể mang tôi về nhà trên cáng một lần nữa," người đàn ông 91 tuổi thừa nhận.

In Bo Trach District, Quang Binh Province, many classrooms remain makeshift structures built from wooden planks. With the hope to give students here a better chance at improving their lives, Hope Foundation plans to replace all temporary classrooms with concrete ones.

• Ở huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình, nhiều lớp học vẫn là những cấu trúc tạm bợ được dựng từ ván gỗ. Với hy vọng mang lại cho học sinh nơi đây một cơ hội tốt hơn để cải thiện cuộc sống, Quỹ Hy Vọng dự định thay thế tất cả các lớp học tạm bằng những lớp học bê tông.

Every contribution from the community brings a new ray of hope to future generations, helping to brighten their paths to a better education. Click here for more information on how you can support this initiative.

• Mọi đóng góp từ cộng đồng đều mang đến một tia hy vọng mới cho thế hệ tương lai, giúp sáng tỏ con đường học tập tốt hơn của họ. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin về cách bạn có thể hỗ trợ sáng kiến này.