Vietnam in 1997: British tourist recalls a nation healing from war and opening to the world

At her home in South London, the 68-year-old Linda Tobey flips through a bundle of keepsakes from 1997. Holding a black-and-white tour brochure, she remembers Vietnam at a time when it was still unfamiliar to most foreigners, known mainly from images of war on television.

• Tại ngôi nhà của mình ở Nam London, bà Linda Tobey, 68 tuổi, lật qua một đống kỷ vật từ năm 1997. Cầm trong tay một tờ rơi tour du lịch đen trắng, bà nhớ về Việt Nam vào thời điểm khi nó vẫn còn xa lạ với hầu hết người nước ngoài, chủ yếu được biết đến qua những hình ảnh chiến tranh trên truyền hình.

She and her husband had already traveled widely by that time, from Europe to Central America and Asia. But they wanted something different.

• Bà và chồng đã từng du lịch nhiều nơi từ Châu Âu đến Trung Mỹ và Châu Á. Nhưng họ muốn một điều gì đó khác biệt.

"We didn't want a beach holiday, we wanted adventure and culture," Tobey said.

• "Chúng tôi không muốn một kỳ nghỉ bãi biển, chúng tôi muốn phiêu lưu và văn hóa," Tobey nói.

When they spotted a U.K. travel company's advertisement of a cross-Vietnam tour, they booked without hesitation. The 21-day journey began in Hanoi and ended in Ho Chi Minh City. Their Australian guide spoke both English and Vietnamese, leading a group of 12 travelers from the U.K., U.S., Belgium, and France. Among them was a man in his twenties on his first trip abroad and a couple in their fifties who quickly became friends.

• Khi họ nhìn thấy một quảng cáo của công ty du lịch ở Anh về chuyến du lịch xuyên Việt Nam, họ đã đặt chỗ mà không do dự. Chuyến hành trình 21 ngày bắt đầu ở Hà Nội và kết thúc ở Thành phố Hồ Chí Minh. Hướng dẫn viên người Úc của họ nói cả tiếng Anh và tiếng Việt, dẫn dắt một nhóm gồm 12 du khách từ Anh, Mỹ, Bỉ và Pháp. Trong số đó có một người đàn ông ở độ tuổi hai mươi trong chuyến du lịch nước ngoài đầu tiên và một cặp vợ chồng ở độ tuổi năm mươi nhanh chóng trở thành bạn bè.

There were no direct flights from London to Vietnam at the time, so the group connected via Bangkok. The tour stitched together buses, trains, and small hotels, covering most of Vietnam's highlights: Hanoi, Ha Long Bay, Hue, Da Nang, Hoi An, and finally Ho Chi Minh City.

• Thời điểm đó không có chuyến bay trực tiếp từ London đến Việt Nam, nên nhóm phải nối chuyến qua Bangkok. Chuyến du lịch kết hợp xe buýt, tàu hỏa và các khách sạn nhỏ, bao phủ hầu hết các điểm nổi bật của Việt Nam: Hà Nội, Vịnh Hạ Long, Huế, Đà Nẵng, Hội An và cuối cùng là Thành phố Hồ Chí Minh.

Their only train journey, a 20-hour overnight ride from Hoa Lu Station to Dong Ha Station, was memorable not for comfort but for timing: it coincided with Typhoon Linda, one of Vietnam's deadliest storms.

• Chuyến đi tàu duy nhất của họ, một hành trình qua đêm kéo dài 20 giờ từ ga Hoa Lư đến ga Đông Hà, không đáng nhớ vì sự thoải mái mà vì thời điểm: nó trùng với cơn bão Linda, một trong những cơn bão chết chóc nhất của Việt Nam.

"We were the only foreigners on the train, but staff locked the doors between carriages, so we couldn't mix with local passengers," Tobey remembers.

• "Chúng tôi là những người nước ngoài duy nhất trên tàu, nhưng nhân viên đã khóa cửa giữa các toa xe, vì vậy chúng tôi không thể tiếp xúc với hành khách địa phương," Tobey nhớ lại.

A soft-sleeper ticket cost VND437,000 (US$17), included in the tour price. The cabins were neat, with fold-down bunks. Staff brought tea in the morning, but no meals. Outside, rain lashed the windows as the train pushed through the night.

• Một vé giường nằm mềm có giá 437.000 VND (17 USD), đã bao gồm trong giá tour. Các cabin sạch sẽ, với giường gấp. Nhân viên mang trà vào buổi sáng, nhưng không có bữa ăn. Bên ngoài, mưa xối xả vào cửa sổ khi tàu chạy suốt đêm.

"The real adventure came on the road," Tobey said.

• "Cuộc phiêu lưu thực sự là trên đường," Tobey nói.

Four people in the group eventually abandoned the trip and flew directly to Ho Chi Minh City, unable to handle the tough conditions. Floods and landslides in Quy Nhon City and along the Ho Chi Minh Trail in central Vietnam made travel exhausting.

• Bốn người trong nhóm cuối cùng đã bỏ dở chuyến đi và bay thẳng đến Thành phố Hồ Chí Minh, không thể chịu đựng được điều kiện khắc nghiệt. Lũ lụt và lở đất ở thành phố Quy Nhơn và dọc đường mòn Hồ Chí Minh ở miền Trung Việt Nam khiến việc di chuyển trở nên mệt mỏi.

At one point their bus skidded off the road and had to be hauled back by villagers. The village's chief agreed to help after their guide offered $50 as thanks.

• Có lúc chiếc xe buýt của họ trượt khỏi đường và phải được người dân kéo lên. Trưởng làng đồng ý giúp sau khi hướng dẫn viên của họ tặng 50 đô la để cảm ơn.

"No one complained. Everyone was grateful for the help," Tobey recalled.

• "Không ai phàn nàn. Mọi người đều biết ơn sự giúp đỡ," Tobey nhớ lại.

Travel in Vietnam at the time posed many challenges: gas stations doubled as restroom stops, amenities were sparse, and dirt roads turned to mud in the rain.

• Du lịch ở Việt Nam thời điểm đó gặp nhiều thách thức: các trạm xăng cũng là điểm dừng chân vệ sinh, tiện nghi khan hiếm và đường đất biến thành bùn trong mưa.

Despite the hardships, Tobey insists the difficulties were never the point. Every stop brought something new and fascinating. Traveling by road meant stopping at markets, walking through villages, and talking with locals in places that had rarely seen tourists.

• Dù gặp nhiều khó khăn, Tobey khẳng định những khó khăn đó không phải là mục đích. Mỗi điểm dừng mang đến điều gì đó mới mẻ và thú vị. Đi du lịch bằng đường bộ có nghĩa là dừng lại ở các chợ, đi bộ qua các làng và trò chuyện với người dân địa phương ở những nơi hiếm khi thấy du khách.

"At a market in Quy Nhon, an elderly woman even lifted my skirt to check if I was white all over. The whole group burst out laughing when she realized I really was," Tobey said.

• "Tại một chợ ở Quy Nhơn, một bà già thậm chí còn nâng váy của tôi lên để xem tôi có trắng toàn thân không. Cả nhóm bật cười khi bà nhận ra tôi thực sự là người da trắng," Tobey kể lại.

In Hoa Binh, a woman invited them to drink homemade liquor and proudly showed off the coffin she had prepared for her son, stored beneath her stilt house. On Cat Ba Island, the group had to sleep on a boat deck when the island's only hotel was full.

• Ở Hòa Bình, một người phụ nữ mời họ uống rượu tự nấu và tự hào khoe chiếc quan tài bà đã chuẩn bị cho con trai, cất dưới nhà sàn. Trên đảo Cát Bà, nhóm phải ngủ trên boong tàu khi khách sạn duy nhất trên đảo đã kín chỗ.

When they traveled in Da Nang, one traveler lost his teeth to the surf while a couple posed for wedding photos nearby. And in Hanoi, Tobey learned the essential rule for crossing the street - walk straight, steady, and never stop.

• Khi họ du lịch ở Đà Nẵng, một du khách mất răng do sóng biển trong khi một cặp đôi chụp ảnh cưới gần đó. Và ở Hà Nội, Tobey học được quy tắc quan trọng khi qua đường - đi thẳng, đều đặn và không dừng lại.

But the memory that moves her most took place in Ha Long Bay. The group found a family-run eatery inside a garage, with no menu, just home-cooked dishes. As they ate, a man selling postcards stopped by. Instead of buying, they invited him to join. He ordered a Coke but asked to take it home, explaining his son had never tasted one.

• Nhưng kỷ niệm khiến bà xúc động nhất diễn ra ở Vịnh Hạ Long. Nhóm tìm thấy một quán ăn gia đình trong một gara, không có thực đơn, chỉ có các món ăn tự nấu. Khi họ đang ăn, một người đàn ông bán bưu thiếp ghé qua. Thay vì mua, họ mời ông ăn cùng. Ông gọi một lon Coke nhưng xin mang về nhà, giải thích rằng con trai ông chưa bao giờ được nếm thử.

"I often think of that man and hope his family is doing well," Tobey said.

• "Tôi thường nghĩ về người đàn ông đó và hy vọng gia đình ông ấy đang sống tốt," Tobey nói.

Back then, Vietnam was still a novelty for foreign travelers. Outside major cities, they rarely saw other foreigners. Locals were sometimes shy but quickly became warm and welcoming, with some speaking a little English. The country was also at a turning point: in 1997, the Internet had just arrived. Tobey remembers seeing trenches dug along southern roads for new cables, a glimpse of modernization ahead.

• Thời điểm đó, Việt Nam vẫn còn là một điều mới lạ đối với du khách nước ngoài. Ngoài các thành phố lớn, họ hiếm khi thấy người nước ngoài khác. Người dân địa phương đôi khi ngại ngùng nhưng nhanh chóng trở nên ấm áp và chào đón, với một số người nói một chút tiếng Anh. Đất nước cũng đang ở ngưỡng cửa thay đổi: năm 1997, Internet vừa mới xuất hiện. Tobey nhớ lại việc nhìn thấy những chiến hào được đào dọc theo các con đường phía nam để lắp đặt cáp mới, một dấu hiệu của sự hiện đại hóa sắp tới.

"Three weeks on the road left us exhausted, but everything we saw was extraordinary," she said.

• "Ba tuần trên đường khiến chúng tôi kiệt sức, nhưng mọi thứ chúng tôi thấy đều phi thường," bà nói.

The couple returned to Ho Chi Minh City in 2003, just after the SARS outbreak, when the city was almost empty of visitors. Over the past two decades, they have traveled widely but never made it back to Vietnam.

• Cặp vợ chồng đã trở lại Thành phố Hồ Chí Minh vào năm 2003, ngay sau đợt bùng phát SARS, khi thành phố gần như trống rỗng du khách. Trong hai thập kỷ qua, họ đã du lịch nhiều nơi nhưng chưa bao giờ quay lại Việt Nam.

"Friends tell me the country has changed so much I might not even recognize it. But I still hold on to those beautiful memories of my first trip," Tobey said.

• "Bạn bè nói với tôi rằng đất nước đã thay đổi rất nhiều đến mức tôi có thể không nhận ra nữa. Nhưng tôi vẫn giữ những ký ức đẹp đẽ về chuyến đi đầu tiên của mình," Tobey nói.