Philippines warns of 'potentially catastrophic' Super Typhoon Man-yi

More than 650,000 people have fled their homes ahead of Super Typhoon Man-yi, which is expected to make landfall later Saturday or early Sunday, becoming the sixth major storm to pummel the archipelago nation in the past month.

• Hơn 650.000 người đã phải rời bỏ nhà cửa trước siêu bão Man-yi, dự kiến sẽ đổ bộ vào cuối ngày thứ Bảy hoặc sáng sớm Chủ nhật, trở thành cơn bão lớn thứ sáu tấn công quốc gia quần đảo này trong tháng qua.

With wind gusts of up to 240 kilometers per hour (about 149 miles per hour), Man-yi was on track to slam into the sparsely populated island province of Catanduanes as a super typhoon or "near peak intensity", the weather service warned.

• Với sức gió giật lên tới 240 km/h, Man-yi đang trên đường đổ bộ vào tỉnh đảo Catanduanes ít dân cư như một siêu bão hoặc "ở cường độ gần đỉnh điểm", theo cảnh báo của cơ quan dự báo thời tiết.

"Potentially catastrophic and life-threatening situation looms for northeastern Bicol region as Super Typhoon 'Pepito' further intensifies," the forecaster said in its latest update, using the local name for the storm and referring to the southern part of the main island of Luzon.

• "Tình huống có thể gây thảm họa và đe dọa tính mạng đang rình rập khu vực đông bắc Bicol khi siêu bão 'Pepito' tiếp tục gia tăng cường độ," cơ quan dự báo cho biết trong bản cập nhật mới nhất, sử dụng tên địa phương cho cơn bão và đề cập đến phần phía nam của đảo chính Luzon.

Up to 14-meter (46-feet) high seas were expected around Catanduanes, while more than 7.6 million people were at risk from storm surges of one to three metres, the forecaster said.

• Sóng biển cao tới 14 mét dự kiến ​​xung quanh Catanduanes, trong khi hơn 7,6 triệu người đang có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi các đợt sóng lớn từ một đến ba mét, cơ quan dự báo cho biết.

At least 163 people died in the five storms that pounded the Philippines in recent weeks that also left thousands homeless and wiped out crops and livestock.

• Ít nhất 163 người đã chết trong năm cơn bão tấn công Philippines trong những tuần gần đây, cũng làm hàng ngàn người mất nhà cửa và phá hủy mùa màng và gia súc.

The government urged people Saturday to heed warnings to flee to safety.

• Chính phủ đã kêu gọi người dân vào thứ Bảy tuân theo các cảnh báo sơ tán để đảm bảo an toàn.

"If preemptive evacuation is required, let us do so and not wait for the hour of peril before evacuating or seeking help, because if we did that we will be putting in danger not only our lives but also those of our rescuers," Interior Undersecretary Marlo Iringan said.

• "Nếu yêu cầu sơ tán dự phòng, hãy làm điều đó và không chờ đến giờ nguy hiểm mới sơ tán hoặc tìm kiếm sự trợ giúp, vì nếu làm vậy chúng ta sẽ đặt mình và cả những người cứu hộ vào tình trạng nguy hiểm," Thứ trưởng Nội vụ Marlo Iringan cho biết.

In Albay province, Legazpi City grocer Myrna Perea was sheltering with her fruit vendor husband and their three children in a school classroom with nine other families after they were ordered to leave their shanty.

• Tại tỉnh Albay, bà Myrna Perea, một người bán hàng tạp hóa tại thành phố Legazpi, đang trú ẩn cùng chồng bán trái cây và ba đứa con của họ trong một lớp học cùng chín gia đình khác sau khi họ được lệnh rời khỏi căn nhà tạm của mình.

Conditions were hot and cramped -- the family spent Friday night sleeping together on a mat under the classroom's single ceiling fan -- but Perea said it was better to be safe.

• Điều kiện ở đó nóng và chật chội - gia đình đã trải qua đêm thứ Sáu ngủ cùng nhau trên một tấm thảm dưới quạt trần duy nhất của lớp học - nhưng Perea cho biết tốt hơn là đảm bảo an toàn.

"I think our house will be wrecked when we get back because it's made of light materials -- just two gusts are required to knock it down," Perea, 44, told AFP.

• "Tôi nghĩ nhà của chúng tôi sẽ bị phá hủy khi chúng tôi quay lại vì nó được làm từ vật liệu nhẹ - chỉ cần hai cơn gió là đủ để đổ," Perea, 44 tuổi, nói với AFP.

"That's why we evacuated. Even if the house is destroyed, the important thing is we do not lose a family member."

• "Đó là lý do tại sao chúng tôi sơ tán. Dù nhà bị phá hủy, điều quan trọng là chúng tôi không mất đi thành viên nào trong gia đình."

Scientists have warned climate change is increasing the intensity of storms, leading to heavier rains, flash floods and stronger gusts.

• Các nhà khoa học đã cảnh báo rằng biến đổi khí hậu đang làm tăng cường độ của các cơn bão, dẫn đến mưa lớn hơn, lũ quét và gió mạnh hơn.

About 20 big storms and typhoons hit the Southeast Asian nation or its surrounding waters each year, killing scores of people, but it is rare for multiple such weather events to take place in a small window.

• Khoảng 20 cơn bão lớn và siêu bão tấn công quốc gia Đông Nam Á này hoặc các vùng biển xung quanh mỗi năm, giết chết hàng chục người, nhưng rất hiếm khi nhiều sự kiện thời tiết như vậy xảy ra trong một khoảng thời gian ngắn.

Forced evacuations, curfew

• Sơ tán bắt buộc, lệnh giới nghiêm

Evacuation centres were filling up on Catanduanes island in the typhoon-prone Bicol region, with the weather forecaster warning of "widespread incidents of severe flooding and landslides".

• Các trung tâm sơ tán đang đầy lên trên đảo Catanduanes trong khu vực dễ bị bão Bicol, với cảnh báo của cơ quan dự báo thời tiết về "các sự cố ngập lụt và lở đất nghiêm trọng lan rộng".

More than 400 people were squeezed into the provincial government building in the capital Virac, with new arrivals being sent to a gymnasium, provincial disaster officer Roberto Monterola told AFP.

• Hơn 400 người đã chen chúc trong tòa nhà chính phủ tỉnh ở thủ đô Virac, với các người đến mới được gửi đến một nhà thi đấu, theo ông Roberto Monterola, nhân viên phòng chống thảm họa tỉnh, nói với AFP.

Monterola said he had dispatched soldiers to force about 100 households in two coastal villages near Virac to move inland due to fears storm surges could swamp their homes.

• Monterola cho biết ông đã cử lính để buộc khoảng 100 hộ gia đình ở hai làng ven biển gần Virac di chuyển vào đất liền do lo ngại sóng lớn có thể nhấn chìm nhà của họ.

"Regardless of the exact landfall point, heavy rainfall, severe winds, and storm surges may occur in areas outside the predicted landfall zone," the forecaster said.

• "Bất kể điểm đổ bộ chính xác là ở đâu, mưa lớn, gió mạnh và sóng lớn có thể xảy ra ở các khu vực ngoài vùng dự đoán đổ bộ," cơ quan dự báo cho biết.

The mayor of Naga city in Camarines Sur province imposed a curfew from midday on Saturday in a bid to force residents indoors.

• Thị trưởng thành phố Naga ở tỉnh Camarines Sur đã áp đặt lệnh giới nghiêm từ trưa thứ Bảy nhằm buộc cư dân ở trong nhà.

Back 'to square one'

• Quay lại 'điểm xuất phát ban đầu'

In Northern Samar province, disaster officer Rei Josiah Echano lamented that damage caused by typhoons was the root cause of poverty in the region.

• Tại tỉnh Bắc Samar, nhân viên phòng chống thảm họa Rei Josiah Echano than thở rằng thiệt hại do các cơn bão gây ra là nguyên nhân gốc rễ của nghèo đói trong khu vực.

"Whenever there's a typhoon like this, it brings us back to the mediaeval era, we go (back) to square one," Echano told AFP, as the province prepared for the onslaught of Man-yi.

• "Mỗi khi có một cơn bão như thế này, nó đưa chúng ta trở lại thời kỳ trung cổ, chúng ta quay lại điểm xuất phát ban đầu," Echano nói với AFP, khi tỉnh chuẩn bị đối phó với cơn bão Man-yi.

All vessels -- from fishing boats to oil tankers -- have been ordered to stay in port or return to shore.

• Tất cả các tàu - từ tàu đánh cá đến tàu chở dầu - đã được lệnh ở lại cảng hoặc quay về bờ.

Nearly 4,000 people were stranded after the coast guard shut 55 ports.

• Gần 4.000 người đã bị mắc kẹt sau khi lực lượng bảo vệ bờ biển đóng cửa 55 cảng.

The volcanology agency also warned heavy rain dumped by Man-yi could trigger flows of volcanic sediment, or lahars, from three volcanos, including Taal, south of Manila.

• Cơ quan núi lửa cũng cảnh báo mưa lớn do Man-yi gây ra có thể kích hoạt dòng chảy bùn núi lửa, hay lahars, từ ba núi lửa, bao gồm Taal, ở phía nam Manila.

Man-yi will hit the Philippines late in the typhoon season -- most cyclones develop between July and October.

• Man-yi sẽ đổ bộ vào Philippines vào cuối mùa bão - hầu hết các cơn bão phát triển từ tháng 7 đến tháng 10.

Earlier this month, four storms were clustered simultaneously in the Pacific basin, which the Japan Meteorological Agency told AFP on Saturday was the first time such an occurrence had been observed in November since its records began in 1951.

• Đầu tháng này, bốn cơn bão đã đồng thời xuất hiện ở khu vực Thái Bình Dương, mà Cơ quan Khí tượng Nhật Bản nói với AFP vào thứ Bảy là lần đầu tiên hiện tượng này được quan sát thấy vào tháng 11 kể từ khi cơ quan này bắt đầu lưu trữ hồ sơ vào năm 1951.