In limbo at 30: the tribulations of the no-longer-young

"I feel this way at least three times a day," Tu, who turned 30 in May, says.

• "Tôi cảm thấy như vậy ít nhất ba lần một ngày," Tú, người đã bước sang tuổi 30 vào tháng Năm, nói.

The Nghe An province native has lived and worked in Da Nang city for eight years. He began feeling this way a year ago when his parents started pressing him about marriage. His job, which involves working mostly with male colleagues and spending half the year in the forest, gives him little opportunity to meet women.

• Người gốc tỉnh Nghệ An này đã sống và làm việc ở thành phố Đà Nẵng được tám năm. Anh bắt đầu cảm thấy như vậy một năm trước khi bố mẹ anh bắt đầu thúc ép anh về chuyện kết hôn. Công việc của anh, chủ yếu làm việc với các đồng nghiệp nam và dành nửa năm trong rừng, khiến anh ít có cơ hội gặp gỡ phụ nữ.

So nothing has come of his efforts to start relationships recently. "I also feel anxious and exhausted because, although my job provides a stable income, I have not achieved anything noteworthy," he says.

• Vì vậy, những nỗ lực gần đây của anh trong việc bắt đầu các mối quan hệ chẳng đi đến đâu. "Tôi cũng cảm thấy lo lắng và mệt mỏi vì mặc dù công việc của tôi mang lại thu nhập ổn định, tôi chưa đạt được thành tựu gì đáng kể," anh nói.

Duc Tu during a business trip to Pu Mat National Park in central Nghe An province in August 2023. Photo courtesy of Duc Tu

• Đức Tú trong một chuyến công tác đến Vườn quốc gia Pù Mát ở tỉnh Nghệ An vào tháng 8 năm 2023. Ảnh do Đức Tú cung cấp

Minh Tri declined all the parties his friends and colleagues had planned for his 30th birthday. "To me, turning 30 marks the end of carefree youth," the project director at a real estate platform in Hanoi says.

• Minh Trí từ chối tất cả các bữa tiệc mà bạn bè và đồng nghiệp đã lên kế hoạch cho sinh nhật lần thứ 30 của mình. "Đối với tôi, việc bước sang tuổi 30 đánh dấu sự kết thúc của tuổi trẻ vô tư," giám đốc dự án tại một nền tảng bất động sản ở Hà Nội nói.

Originally from central Vietnam, he has been committed to hard work ever since he moved to the city to study. Finding himself earning more than his peers from his real estate job, he became increasingly engrossed in work. He has achieved all his goals, from buying a house and car to supporting his parents.

• Gốc miền Trung, anh đã cam kết làm việc chăm chỉ kể từ khi chuyển đến thành phố để học tập. Khi nhận thấy mình kiếm được nhiều hơn đồng nghiệp từ công việc bất động sản, anh càng say mê công việc hơn. Anh đã đạt được tất cả các mục tiêu, từ việc mua nhà và xe hơi đến hỗ trợ cha mẹ.

"But when I look back, I just feel lost," he admits. Without a wife or children, his life revolves around work, returning home and business trips – all alone. "Now I no longer have any goals to strive for, and I don’t know what I exist for, or why I'm making money."

• "Nhưng khi nhìn lại, tôi chỉ cảm thấy lạc lõng," anh thừa nhận. Không có vợ hay con, cuộc sống của anh xoay quanh công việc, về nhà và các chuyến công tác – tất cả đều một mình. "Bây giờ tôi không còn mục tiêu nào để phấn đấu, và tôi không biết mình tồn tại vì điều gì, hay tại sao tôi kiếm tiền."

This sense of uncertainty at 30 is becoming a growing phenomenon. A 2022 study by Relate (UK) noted the increasing prevalence of "milestone anxiety" or "30 anxiety" among young people. It found that 77% of Millennials and Gen Z reported feeling pressured to meet achieve traditional life milestones such as getting married, having children and buying a house.

• Cảm giác không chắc chắn ở tuổi 30 đang trở thành một hiện tượng ngày càng tăng. Một nghiên cứu năm 2022 của Relate (Anh) đã ghi nhận sự gia tăng của "lo lắng cột mốc" hay "lo lắng tuổi 30" trong giới trẻ. Nghiên cứu cho thấy 77% thế hệ Millennials và Gen Z cảm thấy áp lực phải đạt được các cột mốc cuộc sống truyền thống như kết hôn, có con và mua nhà.

At the Hanoi Center for Psychological Research and Education, psychologist La Linh Nga says many young people seeking help from the center recently shared a common feeling of being adrift and directionless.

• Tại Trung tâm Nghiên cứu và Giáo dục Tâm lý Hà Nội, nhà tâm lý học La Linh Nga cho biết nhiều bạn trẻ tìm đến trung tâm gần đây đều chia sẻ cảm giác chung là trôi dạt và không có định hướng.

Some of her clients, men in their 30s, reported feeling isolated and not ready for family life. Women face a similar dilemma, often asking, "Should I pursue my career or get married and have children?" Those that are already married also face crises related to relationships, child-rearing and financial pressure.

• Một số khách hàng của cô, những người đàn ông ở độ tuổi 30, cho biết họ cảm thấy cô độc và chưa sẵn sàng cho cuộc sống gia đình. Phụ nữ cũng đối mặt với tình thế tương tự, thường hỏi, "Tôi nên theo đuổi sự nghiệp hay kết hôn và có con?" Những người đã kết hôn cũng đối mặt với khủng hoảng liên quan đến mối quan hệ, nuôi dạy con cái và áp lực tài chính.

From a career perspective, many in their 30s encounter a crisis when they realize their careers have stagnated and fear being replaced. Even those who are financially successful often feel unfulfilled because their work does not align with their passions.

• Từ góc độ sự nghiệp, nhiều người ở độ tuổi 30 gặp khủng hoảng khi nhận ra sự nghiệp của họ đã chững lại và lo sợ bị thay thế. Ngay cả những người thành công về tài chính cũng thường cảm thấy không hài lòng vì công việc của họ không phù hợp với đam mê.

Nga says: "The feeling of a crisis at 30 is increasing in both frequency and intensity, especially in a society burdened with environmental issues, diseases, high housing costs, and expensive child-rearing." People naturally become more reflective, stable and serious with themselves around 30, she explains.

• Nga nói: "Cảm giác khủng hoảng ở tuổi 30 đang tăng cả về tần suất và cường độ, đặc biệt trong một xã hội gánh nặng với các vấn đề môi trường, dịch bệnh, chi phí nhà ở cao và nuôi dạy con cái đắt đỏ." Con người tự nhiên trở nên suy ngẫm, ổn định và nghiêm túc với bản thân hơn khi ở độ tuổi 30, cô giải thích.

Traditionally, this is also the age for establishing a family. Many feel overwhelmed by the pressure of career, family and personal achievements.

• Truyền thống, đây cũng là độ tuổi để thành lập gia đình. Nhiều người cảm thấy choáng ngợp bởi áp lực sự nghiệp, gia đình và thành tựu cá nhân.

"Society has this unwritten rule that you can explore, make mistakes and try new things in your 20s, but once you turn 30, you’re expected to have a stable career and family, with little room for errors or failures," Nga says. The modern focus on awards honoring "under 30" achievers has inadvertently turned 30 into an "age of reckoning."

• "Xã hội có quy tắc không thành văn rằng bạn có thể khám phá, mắc sai lầm và thử những điều mới mẻ ở độ tuổi 20, nhưng khi bạn bước sang tuổi 30, bạn được mong đợi có sự nghiệp ổn định và gia đình, với ít chỗ cho sai lầm hay thất bại," Nga nói. Sự tập trung hiện đại vào các giải thưởng vinh danh những người "dưới 30" đã vô tình biến tuổi 30 thành "độ tuổi đối mặt với sự thật."

For Hai Bich of Phu Tho Province, the 30’s crisis became most apparent after a class reunion in summer as her friends kept speaking about their married lives, making her feel like the odd one out. Some expressed surprise, with a hint of sarcasm, when they learned she was still an employee.

• Đối với Hải Bích của tỉnh Phú Thọ, khủng hoảng ở tuổi 30 trở nên rõ ràng nhất sau một buổi họp lớp vào mùa hè khi bạn bè cô liên tục nói về cuộc sống hôn nhân của họ, khiến cô cảm thấy như người ngoài cuộc. Một số người bày tỏ sự ngạc nhiên, với chút châm biếm, khi biết cô vẫn là nhân viên.

"I suddenly felt insecure," Bich, who used to top her class, admits though seeing her friends start their own business and become successful has motivated her to strive to achieve something.

• "Tôi đột nhiên cảm thấy không an toàn," Bích, người từng đứng đầu lớp, thừa nhận dù thấy bạn bè khởi nghiệp và thành công đã thúc đẩy cô phấn đấu đạt được điều gì đó.

She is a manager at an executive recruitment firm with a good salary and benefits, and a potential business partnership with a senior colleague has her on the horns of a dilemma. Despite her ambition to start a business, she faces pressure to marry and have children.

• Cô là quản lý tại một công ty tuyển dụng điều hành với mức lương và phúc lợi tốt, và một cơ hội hợp tác kinh doanh với một đồng nghiệp cấp cao khiến cô phân vân. Dù có tham vọng khởi nghiệp, cô cũng đối mặt với áp lực phải kết hôn và có con.

"Since turning 30, the question I hear most often is, 'When will you get married and have kids?'"

• "Kể từ khi bước sang tuổi 30, câu hỏi mà tôi nghe nhiều nhất là, 'Khi nào bạn sẽ kết hôn và có con?'"

Hai Bich, 30, on a trip to Hue City, central Vietnam, in July 2024. Photo courtesy of Hai Bich

• Hải Bích, 30 tuổi, trong một chuyến đi đến thành phố Huế, miền Trung Việt Nam, vào tháng 7 năm 2024. Ảnh do Hải Bích cung cấp

Nga has some advice for young people in crises: They should have an open mind. Those anxious about their careers should definitely invest in education and self-development, she says. If someone wants to pursue their passion, 30 is not too late, she says.

• Nga có một số lời khuyên cho những người trẻ đang trong khủng hoảng: Họ nên có một tâm trí cởi mở. Những người lo lắng về sự nghiệp của mình nên chắc chắn đầu tư vào giáo dục và phát triển bản thân, cô nói. Nếu ai đó muốn theo đuổi đam mê, 30 tuổi chưa phải là quá muộn, cô nói.

She points to the saying "A person has three marriages: to their career, their family, and themselves," and says all three are important, and so, besides investing in careers and families, people must also take care of and love themselves.

• Cô chỉ ra câu nói "Một người có ba cuộc hôn nhân: với sự nghiệp, gia đình và bản thân," và nói cả ba đều quan trọng, và vì vậy, bên cạnh việc đầu tư vào sự nghiệp và gia đình, mọi người cũng phải chăm sóc và yêu thương bản thân.

"When you understand and love yourself, you will no longer feel lost."

• "Khi bạn hiểu và yêu thương bản thân, bạn sẽ không còn cảm thấy lạc lõng."

Amid the expectations and pressures she faces, Bich has recently taken up basket weaving and painting to regain balance. She has started looking at the bright side, and realizes she has financial stability, a strong business network and a range of life experiences. She even plans to resign and start her own business.

• Giữa những kỳ vọng và áp lực cô phải đối mặt, Bích gần đây đã bắt đầu đan giỏ và vẽ tranh để lấy lại cân bằng. Cô bắt đầu nhìn vào mặt sáng của vấn đề và nhận ra cô có sự ổn định tài chính, một mạng lưới kinh doanh mạnh mẽ và nhiều trải nghiệm cuộc sống. Cô thậm chí dự định từ chức và bắt đầu kinh doanh riêng.

Tri says the overwhelming pressure from his job left him so exhausted that all he wanted to do after work was relax at home. He realizes his sense of being lost also stems from having the same monotonous routine for so long, and so he plans to reward himself with a long holiday after completing his current project.

• Trí nói rằng áp lực quá lớn từ công việc khiến anh kiệt sức đến mức tất cả những gì anh muốn làm sau giờ làm việc là thư giãn ở nhà. Anh nhận ra cảm giác lạc lõng của mình cũng xuất phát từ việc có cùng một thói quen đơn điệu trong thời gian dài, và vì vậy anh dự định tự thưởng cho mình một kỳ nghỉ dài sau khi hoàn thành dự án hiện tại.

As for Tu, he initially tried to distract himself from his thoughts about age by reading, cooking, playing video games, and hiking, but nothing worked. When he realized his aimlessness stemmed from setting too many expectations, he decided to address them one by one.

• Đối với Tú, ban đầu anh cố gắng làm mình phân tâm khỏi những suy nghĩ về tuổi tác bằng cách đọc sách, nấu ăn, chơi trò chơi điện tử và đi bộ đường dài, nhưng không có gì hiệu quả. Khi nhận ra sự lạc lõng của mình xuất phát từ việc đặt quá nhiều kỳ vọng, anh quyết định giải quyết chúng từng cái một.

He is currently prioritizing his work. He is involved in several major international projects and writes articles for prestigious international journals to gain more recognition and stature in his field. He is also preparing to launch a YouTube channel to share insights into animal and environmental conservation.

• Hiện tại anh đang ưu tiên công việc của mình. Anh tham gia vào một số dự án quốc tế lớn và viết bài cho các tạp chí quốc tế danh tiếng để có thêm sự công nhận và vị thế trong lĩnh vực của mình. Anh cũng đang chuẩn bị ra mắt một kênh YouTube để chia sẻ những hiểu biết về bảo tồn động vật và môi trường.

"Once I achieve success, it will be easier to find a life partner."

• "Một khi tôi đạt được thành công, sẽ dễ dàng hơn để tìm được bạn đời."