Anger at plan to turn Nazi tunnels into bunker for super-rich

Relatives of the prison laborers who built it under the Nazis are aghast at the business venture that is offering a crypto-currency called "BunkerCoin" as entry tokens to the promised apocalypse shelter.

• Thân nhân của các tù nhân lao động đã xây dựng nó dưới thời Đức Quốc xã kinh ngạc trước dự án kinh doanh đang cung cấp một loại tiền điện tử gọi là "BunkerCoin" như vé vào cửa cho nơi trú ẩn tận thế được hứa hẹn.

Others suspect an elaborate ploy to embarrass German authorities and raise the price for the sensitive historical property's eventual re-sale to the state.

• Những người khác nghi ngờ đây là một chiêu thức tinh vi nhằm làm bẽ mặt chính quyền Đức và nâng giá bán lại tài sản lịch sử nhạy cảm này cho nhà nước.

The tunnel site was constructed by prisoners held in an annex to the Buchenwald concentration camp, in a forest about 200 kilometers (120 miles) southwest of Berlin near the town of Halberstadt.

• Khu vực đường hầm được xây dựng bởi các tù nhân bị giam giữ tại một chi nhánh của trại tập trung Buchenwald, trong một khu rừng cách Berlin khoảng 200 km (120 dặm) về phía tây nam, gần thị trấn Halberstadt.

About 7,000 forced laborers were interned at the camp, more than half of whom died digging the 13-kilometer-long tunnel system where the Nazis manufactured aircraft in the latter phase of the war.

• Khoảng 7.000 lao động cưỡng bức đã bị giam giữ tại trại, hơn một nửa trong số đó đã chết khi đào hệ thống đường hầm dài 13 km nơi Đức Quốc xã sản xuất máy bay trong giai đoạn cuối của cuộc chiến.

A former prisoner barrack and a barbed wire fence can be seen at the "Langenstein-Zwieberge Concentration Camp Memorial" on Nov. 7, 2024 near Halberstadt, eastern Germany. Photo by AFP

• Một doanh trại tù nhân cũ và một hàng rào dây thép gai có thể được nhìn thấy tại "Đài tưởng niệm Trại tập trung Langenstein-Zwieberge" vào ngày 7 tháng 11 năm 2024 gần Halberstadt, miền đông nước Đức. Ảnh của AFP

Today, a memorial center at the nearby Langenstein-Zwieberge camp site honors the victims as well as the survivors, among them the French wartime prisoner Louis Bertrand.

• Ngày nay, một trung tâm tưởng niệm tại khu trại Langenstein-Zwieberge gần đó tôn vinh các nạn nhân cũng như những người sống sót, trong đó có tù nhân chiến tranh người Pháp Louis Bertrand.

After the end of World War II, Bertrand dreamed of a "ring of memory" pathway around the underground network where thousands perished, said his 72-year-old son Jean-Louis.

• Sau khi Thế chiến II kết thúc, Bertrand mơ ước về một "vòng tròn ký ức" xung quanh mạng lưới ngầm nơi hàng ngàn người đã chết, con trai ông Jean-Louis, 72 tuổi, cho biết.

Bertrand died in 2013 and was buried at the camp where he had left behind "part of his youth", his son told AFP.

• Bertrand qua đời năm 2013 và được chôn cất tại trại nơi ông đã để lại "một phần tuổi trẻ của mình", con trai ông nói với AFP.

Jean-Louis Bertrand is furious at the plan to turn the hallowed site into "the largest private bunker in the world".

• Jean-Louis Bertrand tức giận trước kế hoạch biến địa điểm thiêng liêng này thành "hầm trú ẩn tư nhân lớn nhất thế giới".

So far, the promised nuclear-proof underground complex exists only as a series of images on a website.

• Cho đến nay, khu phức hợp ngầm chống hạt nhân hứa hẹn chỉ tồn tại dưới dạng một loạt hình ảnh trên một trang web.

Well-heeled preppers are offered an underground safe space with its own clinic, school, workshop, casino, bar, gym and spa as well as "artificial sunrises and sunsets".

• Những người giàu có được mời chào một không gian an toàn dưới lòng đất với phòng khám riêng, trường học, xưởng, sòng bạc, quán bar, phòng gym và spa cũng như "bình minh và hoàng hôn nhân tạo".

Housing will be "similar to luxurious yacht accommodations" and food provided through indoor farming and mushroom cultivation.

• Chỗ ở sẽ "tương tự như chỗ ở trên du thuyền sang trọng" và thực phẩm được cung cấp thông qua canh tác trong nhà và trồng nấm.

To gain access in the event of war or other major catastrophe, clients are asked to purchase BunkerCoins, each of which buys one cubic centimeter of future bunker space.

• Để có quyền truy cập trong trường hợp chiến tranh hoặc thảm họa lớn khác, khách hàng được yêu cầu mua BunkerCoins, mỗi đồng mua được một centimet khối không gian hầm tương lai.

At that rate, a small room would cost around half a million euros.

• Với giá đó, một căn phòng nhỏ sẽ có giá khoảng nửa triệu euro.

The business says it is also planning a "safe city in Gambia".

• Doanh nghiệp này cho biết họ cũng đang lên kế hoạch xây dựng một "thành phố an toàn tại Gambia".

'Unfairly treated, insulted'

• 'Bị đối xử không công bằng, bị xúc phạm'

The head of the Langenstein-Zwieberge camp memorial site, Gero Fedtke, rejected the luxury bunker project in measured language, labelling it "not an appropriate way of dealing with the historical heritage of the tunnel".

• Trưởng ban quản lý địa điểm tưởng niệm trại Langenstein-Zwieberge, Gero Fedtke, từ chối dự án hầm trú ẩn sang trọng với ngôn ngữ cân nhắc, gọi đó là "không phải là cách phù hợp để xử lý di sản lịch sử của đường hầm".

The entrepreneur behind the venture is Peter Karl Jugl, who according to news weekly Der Spiegel has past links to far-right figures.

• Doanh nhân đứng sau dự án là Peter Karl Jugl, người mà theo tuần báo Der Spiegel có liên hệ trong quá khứ với các nhân vật cực hữu.

Jugl's firm, Global Project Management, says it specializes in the purchase of "problematic properties".

• Công ty của Jugl, Global Project Management, cho biết họ chuyên về việc mua lại "các tài sản có vấn đề".

His other business interests reportedly include a stake in a dating app, a property he rents out to a table-dancing club and a love hotel.

• Các lợi ích kinh doanh khác của ông được cho là bao gồm cổ phần trong một ứng dụng hẹn hò, một tài sản mà ông cho thuê cho một câu lạc bộ nhảy bàn và một khách sạn tình yêu.

Jugl bought the tunnel site in 2019 from an insolvency administrator after it had previously served as a munitions depot for the communist East German state.

• Jugl đã mua khu đường hầm vào năm 2019 từ một quản lý phá sản sau khi trước đó nó đã phục vụ như một kho đạn dược cho nhà nước Đông Đức cộng sản.

In a phone interview with AFP, Jugl said he did not understand what all the fuss was about and said he had been "unfairly treated, insulted and threatened".

• Trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại với AFP, Jugl nói ông không hiểu vì sao lại có nhiều rắc rối và nói rằng ông đã bị "đối xử không công bằng, bị xúc phạm và đe dọa".

"I am building a facility there to save human lives in an emergency."

• "Tôi đang xây dựng một cơ sở ở đó để cứu sống con người trong trường hợp khẩn cấp."

He also argued that "these underground shafts have nothing to do with the camp located two kilometers (1.2 miles) away."

• Ông cũng lập luận rằng "những hầm ngầm này không liên quan gì đến trại cách đó hai km (1,2 dặm)."

End-of-days hideout

• Nơi ẩn náu cuối thời

An association of prisoners' relatives disagrees, pointing out that the sole reason for the camp's existence was the construction of the nearby tunnel system.

• Một hiệp hội của thân nhân tù nhân không đồng ý, chỉ ra rằng lý do duy nhất cho sự tồn tại của trại là việc xây dựng hệ thống đường hầm gần đó.

"It is unthinkable to dissociate the two components of this whole, and therefore to ignore the tunnel," they wrote in a statement.

• "Hai thành phần của tổng thể này không thể tách rời nhau, và do đó không thể bỏ qua đường hầm," họ viết trong một tuyên bố.

Jugl has allowed memorial visitors to access a section of the tunnel shaft, although he declined to grant entry to AFP.

• Jugl đã cho phép du khách tưởng niệm truy cập một phần của hầm ngầm, mặc dù ông từ chối cấp phép cho AFP vào.

Fedtke argued that the tunnels are of historical relevance because at the former prison camp site "hardly any historical traces from the Nazi era have been preserved".

• Fedtke lập luận rằng các đường hầm có ý nghĩa lịch sử vì tại địa điểm trại tù cũ "hầu như không có dấu vết lịch sử nào từ thời Đức Quốc xã được bảo tồn".

"This is different in the tunnel," he told AFP.

• "Điều này khác trong đường hầm," ông nói với AFP.

As the controversy flares, Jugl has offered the state of Saxony-Anhalt the chance to buy the tunnels back.

• Khi cuộc tranh cãi bùng nổ, Jugl đã đề nghị bang Saxony-Anhalt cơ hội mua lại các đường hầm.

His asking price, according to multiple sources, is eight million euros -- far beyond the 1.3 million euros he paid for it.

• Giá yêu cầu của ông, theo nhiều nguồn tin, là tám triệu euro - xa hơn nhiều so với 1,3 triệu euro mà ông đã trả cho nó.

The state culture ministry told AFP it had not received an application for a building permit for the super-bunker and that, as it is "a cultural monument, all structural or usage changes require approval".

• Bộ văn hóa bang nói với AFP rằng họ chưa nhận được đơn xin giấy phép xây dựng cho siêu hầm và rằng, vì đây là "một di tích văn hóa, mọi thay đổi cấu trúc hoặc sử dụng đều cần được phê duyệt".

It confirmed that state culture minister Rainer Robra had addressed the issue of a potential repurchase in a letter to Germany's defense and interior ministers.

• Bộ xác nhận rằng Bộ trưởng Văn hóa bang, Rainer Robra, đã giải quyết vấn đề mua lại tiềm năng trong một lá thư gửi Bộ trưởng Quốc phòng và Nội vụ Đức.

Bertrand said he suspected Jugl's motivation is not to build an end-of-days hideout for the super-rich but simply "to make money".

• Bertrand cho biết ông nghi ngờ động cơ của Jugl không phải là xây dựng nơi ẩn náu cuối thời cho giới siêu giàu mà đơn giản là "để kiếm tiền".