A roof to dream under: The struggles of two families in rural Ha Tinh

In Hamlet 3 of Huong Thuy Commune, Huong Khe District, nestled in a narrow alley, stands the crumbling three-room home of Tran Viet Van, 98. Built 24 years ago with the family's savings, the house, made of pine planks and topped with a fiber roofing, is visibly deteriorating. Termites have eaten through the wooden walls, the roof is riddled with holes, and the support beams are severely decayed.

• Tại xóm 3 của xã Hương Thủy, huyện Hương Khê, nằm trong một con hẻm hẹp, là ngôi nhà ba phòng đang dần sụp đổ của ông Trần Việt Văn, 98 tuổi. Được xây dựng cách đây 24 năm bằng tiền tiết kiệm của gia đình, ngôi nhà làm từ ván thông và lợp mái bằng sợi, hiện đang xuống cấp trầm trọng. Mối mọt đã ăn mòn các bức tường gỗ, mái nhà thủng lỗ chỗ, và các dầm chống đỡ đã mục nát nghiêm trọng.

Van, a veteran of the Battle of Dien Bien Phu who also served in Laos and southern Vietnam, shares the house with his wife, Nguyen Thi Tam, who is 100 and bedridden with cognitive decline. The couple relies on their daughter-in-law, Nguyen Thi Hong, who lives 2 kilometers away, for daily help with cooking, cleaning, and personal care.

• Ông Văn, một cựu chiến binh của trận Điện Biên Phủ, từng phục vụ tại Lào và miền Nam Việt Nam, sống chung nhà với vợ là bà Nguyễn Thị Tâm, 100 tuổi và hiện nằm liệt giường với tình trạng suy giảm nhận thức. Cặp vợ chồng dựa vào con dâu là bà Nguyễn Thị Hồng, sống cách đó 2 km, để giúp đỡ hàng ngày với việc nấu ăn, dọn dẹp và chăm sóc cá nhân.

Veteran Tran Viet Van in Ha Tinh Province. Photo by Duc Hung

• Cựu chiến binh Trần Việt Văn ở tỉnh Hà Tĩnh. Ảnh: Đức Hùng

Van and his wife have three children, all of whom live nearby but are financially constrained and unable to offer much support. Each month, the elderly couple receives a pension and social allowance totaling just over VND4 million (US$152.62), which barely covers medicine and daily essentials, leaving no funds for repairs.

• Ông Văn và vợ có ba người con, tất cả đều sống gần đó nhưng đều gặp khó khăn tài chính và không thể hỗ trợ nhiều. Mỗi tháng, cặp vợ chồng già nhận được tiền lương hưu và trợ cấp xã hội tổng cộng hơn 4 triệu đồng (khoảng 152,62 USD), chỉ đủ để mua thuốc và các nhu cầu hàng ngày, không còn tiền để sửa chữa nhà cửa.

For years, Van has watched his home deteriorate. In the summer, their house turns into a furnace, and winters are bitterly cold. He once saved more than VND10 million to reinforce the roof, but a relapse of old war injuries forced him to spend the money on medical treatment instead.

• Trong nhiều năm, ông Văn đã chứng kiến ngôi nhà của mình xuống cấp. Mùa hè, nhà của họ biến thành lò nung, mùa đông thì lạnh buốt. Ông từng tiết kiệm được hơn 10 triệu đồng để gia cố mái nhà, nhưng do tái phát vết thương chiến tranh cũ, ông phải dùng số tiền đó để điều trị y tế thay thế.

"I feel sorry for my wife. My heart aches whenever I see her huddle up during rainy days," Van said. On stormy days, he would call his children to stretch tarps and stuff bricks into the gaping holes. If the storms grew too fierce, the couple had to seek shelter at their children's homes.

• "Tôi thấy thương vợ mình. Tim tôi đau nhói mỗi khi thấy bà co ro trong những ngày mưa," ông Văn nói. Vào những ngày bão, ông sẽ gọi các con đến căng bạt và chèn gạch vào những lỗ hổng lớn. Nếu bão quá mạnh, cặp vợ chồng phải tìm nơi trú ẩn tại nhà các con.

Hong revealed that the family once discussed borrowing money to build a new house, but Van refused, insisting the funds should go toward his grandchildren's education. He even threatened, "I won't live in it."

• Bà Hồng tiết lộ rằng gia đình từng bàn bạc việc vay tiền để xây ngôi nhà mới, nhưng ông Văn từ chối, khăng khăng rằng số tiền đó nên dành cho việc học của các cháu. Ông thậm chí đe dọa, "Tôi sẽ không sống trong đó."

Tran Viet Van sits outside of his run-down home in Ha Tinh in early April 2025. Photo by Ngoc Anh

• Ông Trần Việt Văn ngồi bên ngoài ngôi nhà rách nát của mình ở Hà Tĩnh vào đầu tháng 4 năm 2025. Ảnh: Ngọc Anh

"My parents-in-law always put their children and grandchildren first," Hong said. When the cold and damp weather sets in, she often stays overnight at their house, burning charcoal in an aluminum basin beside their bed. After a storm last year severely damaged the house, the family reinforced it with thick steel cables, which now make the house "look like a bunker," according to Hong.

• "Bố mẹ chồng tôi luôn đặt con cháu lên hàng đầu," bà Hồng nói. Khi trời lạnh và ẩm ướt, bà thường ở lại qua đêm tại nhà của họ, đốt than trong chậu nhôm bên cạnh giường. Sau khi cơn bão năm ngoái làm hư hỏng nặng ngôi nhà, gia đình đã gia cố nó bằng các sợi cáp thép dày, mà theo bà Hồng thì giờ đây ngôi nhà "trông như một boong-ke."

As a young man, Van dreamed of building a sturdy one-story house that could withstand storms. Now nearing 100, that dream remains unfulfilled. Yet, the wounded veteran still considers himself lucky to have returned home and to be surrounded by children and grandchildren. "Many never made it back from the battlefield," he said. "I’m grateful just to be here."

• Khi còn trẻ, ông Văn mơ ước xây dựng một ngôi nhà một tầng kiên cố có thể chịu được bão tố. Giờ đây, khi gần chạm mốc 100 tuổi, giấc mơ đó vẫn chưa được thực hiện. Tuy nhiên, người cựu chiến binh bị thương vẫn coi mình là may mắn vì đã trở về nhà và được bao quanh bởi con cháu. "Nhiều người không bao giờ trở về từ chiến trường," ông nói. "Tôi rất biết ơn chỉ vì được ở đây."

Still, if he had one last wish, it would be for a proper house—not for himself, but for his frail wife. "If I pass away first, where will she live when this house finally gives way?" he said.

• Tuy nhiên, nếu có một điều ước cuối cùng, đó sẽ là có một ngôi nhà đúng nghĩa—không phải cho bản thân, mà cho người vợ yếu đuối của mình. "Nếu tôi ra đi trước, bà ấy sẽ sống ở đâu khi ngôi nhà này cuối cùng sụp đổ?" ông nói.

About 500 meters from Van’s home, a winding dirt road leads uphill to the modest home of Mai Hai Dang, 30. Perched halfway up a hill, the 60-square-meter mortar-walled house, built in 2010, now suffers from a leaking roof and cracked walls.

• Cách nhà ông Văn khoảng 500 mét, một con đường đất ngoằn ngoèo dẫn lên trên đến ngôi nhà khiêm tốn của anh Mai Hải Đăng, 30 tuổi. Nằm giữa sườn đồi, ngôi nhà tường vữa rộng 60 mét vuông, được xây dựng vào năm 2010, nay đã bị dột mái và nứt tường.

Mai Hai Dang (L) and his mother Phan Thi Hien. Photo by Duc Hung

• Mai Hải Đăng (trái) và mẹ là bà Phan Thị Hiền. Ảnh: Đức Hùng

Dang's life has been as rough as the path to his door.

• Cuộc sống của anh Đăng cũng gập ghềnh như con đường dẫn đến cửa nhà anh.

His mother, Phan Thi Hien, 60, recounted the struggles of raising a child with congenital deafness. The family borrowed money and traveled to multiple hospitals in search of treatment, but their efforts yielded no results. Eventually, Hien came to terms with her son's condition and taught herself sign language so she could communicate with him more fully.

• Mẹ anh, bà Phan Thị Hiền, 60 tuổi, kể lại những khó khăn khi nuôi dạy một đứa con bị khiếm thính bẩm sinh. Gia đình đã vay tiền và đi nhiều bệnh viện để tìm cách điều trị, nhưng không đạt được kết quả nào. Cuối cùng, bà Hiền đã chấp nhận tình trạng của con trai và tự học ngôn ngữ ký hiệu để có thể giao tiếp với anh nhiều hơn.

Dang shared that by age five, he was fully aware of his condition and felt deep sadness. School became impossible; instead, he stayed home, helping his parents with odd jobs. Later, Dang attended a vocational training center for people with disabilities in Ha Tinh City, where he met Nguyen Thi Quynh, who shares his condition.

• Anh Đăng chia sẻ rằng đến năm năm tuổi, anh đã nhận thức rõ về tình trạng của mình và cảm thấy buồn sâu sắc. Việc đi học trở nên không thể; thay vào đó, anh ở nhà, giúp cha mẹ làm các công việc vặt. Sau đó, anh Đăng tham gia trung tâm đào tạo nghề cho người khuyết tật tại thành phố Hà Tĩnh, nơi anh gặp chị Nguyễn Thị Quỳnh, người cũng có tình trạng tương tự.

"Six years ago, he quietly slipped me a note that read, ‘I want to get married,’" Hien recalled. Shocked, she asked him what the other person was like. He signed, "She has the same condition as me."

• "Sáu năm trước, anh ấy lặng lẽ đưa cho tôi một mảnh giấy ghi rằng, 'Tôi muốn kết hôn'," bà Hiền nhớ lại. Bà Hiền sốc và hỏi anh về người kia như thế nào. Anh ký hiệu, "Cô ấy cũng bị giống tôi."

Mai Hai Dang’s home perched halfway up rugged hills in Ha Tinh. Photo by Ngoc Anh

• Ngôi nhà của Mai Hải Đăng nằm giữa sườn đồi gập ghềnh ở Hà Tĩnh. Ảnh: Ngọc Anh

Despite concerns about their shared disability, Hien and her husband agreed to the marriage, hoping Dang would have a companion to share life’s burdens.

• Bất chấp những lo ngại về khuyết tật của cả hai, bà Hiền và chồng đã đồng ý kết hôn với hy vọng rằng anh Đăng sẽ có một người đồng hành để chia sẻ những gánh nặng cuộc sống.

Three months later, the couple wed. In 2020, Quynh gave birth to a healthy baby girl. Hien said she held her breath for months, fearing her granddaughter might inherit her parents’ disability. But at 18 months old, the child called out, "mom and dad—grandpa and grandma," leaving the whole family in tears.

• Ba tháng sau, cặp đôi kết hôn. Năm 2020, chị Quỳnh sinh hạ một bé gái khỏe mạnh. Bà Hiền nói rằng bà đã nín thở trong nhiều tháng, lo sợ cháu gái có thể thừa hưởng khuyết tật của cha mẹ. Nhưng ở tuổi 18 tháng, đứa trẻ đã gọi, "mẹ và ba—ông và bà," khiến cả gia đình bật khóc.

Today, Dang proudly signs to neighbors, "My daughter can talk."

• Ngày nay, anh Đăng tự hào ký hiệu với hàng xóm, "Con gái tôi có thể nói."

Dang shared that his family motivates him to overcome adversity. Despite poor health, he picks up construction jobs when possible to pay for milk and his daughter’s kindergarten, covering basic costs. Yet, with a monthly income of just VND3–4 million, saving for house repairs remains out of reach.

• Anh Đăng chia sẻ rằng gia đình là động lực để anh vượt qua nghịch cảnh. Mặc dù sức khỏe kém, anh vẫn nhận các công việc xây dựng khi có thể để trả tiền sữa và học mẫu giáo cho con gái, trang trải các chi phí cơ bản. Tuy nhiên, với thu nhập hàng tháng chỉ từ 3–4 triệu đồng, việc tiết kiệm để sửa nhà vẫn ngoài tầm với.

Whenever it rains, Dang scrambles to catch the water dripping through the cracked roof with basins and buckets. Hien has thought many times of taking a bank loan to build a new house, but she fears falling ill and leaving her son with the heavy burden of debt.

• Mỗi khi trời mưa, anh Đăng vội vàng hứng nước dột từ mái nhà nứt bằng các thau và xô. Bà Hiền đã nhiều lần nghĩ đến việc vay ngân hàng để xây nhà mới, nhưng bà sợ mình bị ốm và để lại gánh nặng nợ nần cho con trai.

Dang often tells his mother that he wants to save up to move the family away from the landslide-prone hill. Above all, he dreams of giving his four-year-old daughter a safe, sturdy home where she can grow up well.

• Anh Đăng thường nói với mẹ rằng anh muốn tiết kiệm để di chuyển gia đình ra khỏi khu vực dễ xảy ra sạt lở. Trên hết, anh mơ ước mang lại cho con gái bốn tuổi của mình một ngôi nhà an toàn, kiên cố để cô bé có thể lớn lên tốt đẹp.

Ha Van Dan, Chairman of the Fatherland Front Committee of Huong Khe District, said that Van and Dang's families have long been classified as poor households under policy support. Occasionally, local authorities provide them with small-scale assistance for farming or unsecured loans. However, they rarely receive support from associations or organizations.

• Ông Hà Văn Dần, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện Hương Khê, cho biết gia đình ông Văn và anh Đăng lâu nay thuộc diện hộ nghèo theo diện hỗ trợ chính sách. Thỉnh thoảng, chính quyền địa phương cung cấp cho họ hỗ trợ nhỏ lẻ cho việc canh tác hoặc các khoản vay không bảo đảm. Tuy nhiên, họ hiếm khi nhận được sự hỗ trợ từ các hội hoặc tổ chức.

"Regarding housing, for years they've lived in dilapidated, makeshift structures that are unsafe during storms. Their dream of a sturdy house to shield them from sun and rain is a constant longing, but one they never dared to make plans for due to their dire circumstances," Dan said.

• "Về nhà ở, trong nhiều năm họ sống trong những ngôi nhà tạm bợ, xuống cấp, không an toàn trong những ngày mưa bão. Giấc mơ về một ngôi nhà kiên cố để che nắng che mưa là một mong mỏi thường xuyên, nhưng họ không bao giờ dám lập kế hoạch vì hoàn cảnh khó khăn," ông Dần nói.

To help Tran Viet Van's and Mai Hai Dang's families secure safe homes, Hope Foundation, in partnership with Agribank, is running the "House of Hope" program. Readers can contribute to the initiative to eliminate temporary houses and dilapidated houses for poor and disadvantaged households in Ha Tinh Province here.

• Để giúp gia đình ông Trần Việt Văn và anh Mai Hải Đăng có được những ngôi nhà an toàn, Quỹ Hy vọng, hợp tác với Agribank, đang triển khai chương trình "Nhà Hy Vọng." Độc giả có thể đóng góp cho sáng kiến này nhằm loại bỏ các ngôi nhà tạm bợ và xuống cấp cho các hộ nghèo và khó khăn tại tỉnh Hà Tĩnh tại đây.